اهمیت نور در معماری

معماری و نور به همان اندازه به یکدیگر وابسته اند که جسم و روح اهمیت نور در معماری یا روشنائی باعث پیدایش و خلق روش هایی هوشمندانه برای استفاده در معماری می باشد

﴿اللهُ نورُ السَماواتِ وَ الاَرض﴾ سوره نور

نور در ادیان مختلف

اصل و مبدا هستی و پيدایش کائنات بر پایه و اساس نور است انعکاسی از وجودی الهی و برتر را ميان مسلمانان القا می کند  تمثيل نور دارای پيشينه ای قدیمی در باور ایرانی است.

اهمیت نور در معماری

نور به عنوان یک عنصر اساسی در معماری، از گذشته‌های دور مورد توجه معماران بوده است. در معماری ایرانی نور به روش‌های مختلفی مانند پنجره‌های ارسی، نورگیرهای سقفی و دیواری، و نورگیرهای سردر و ایوان، به کار گرفته شده است.

تاثیر آموزش

نور در محیط‌های آموزشی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا فعالیت‌های بصری زیادی در این فضاها انجام می‌شود. عدم وجود نور کافی در کلاس‌های درس می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روانی در دانش‌آموزان و معلمان شود.به ویژه تأثير فضای آموزشی بر کيفيت آموزش و رفتار دانش آموزان و معلمان سبب رابطه ای بسيار تنگاتنگ ميان معماری و آموزش شده است.

اصول اساسی طراحی نور

طراحی با نور نيازمند ترکیب دقيق آن با دیگر عناصر طراحی است. اگر جهت گيری اتاق و بازشوهای آن، موجب تضاد در سطوح روشنایی شود، روشنایی اتاق باید به دقت با نور مصنوعی متعادل شود. همچنين پالتهای رنگی هم باید با کيفيت نور طبيعی اتاق هماهنگ شوند.

تریکیب رنگ نور در معماری

در مورد تاثیر نورپردازی در معماری داخلی در اتاقهای با نور طبيعی مستقيم که در طول زمان تغيير ميکند، پالت خنثی مناسبتر است اما اتاقهایی که از روشنایی با نور پراکنده شمال برخوردارند، رنگهای بيشتری نياز دارند که نمودهای آن در معماری بومی نيز به چشم ميخورد؛ برای مثال معماری سنتی اسکاندیناوی به شدت رنگی است در حالی که خانه های سنتی یونان و اسپانيا به رنگ سفيد هستند.

ماهیت نور

نور به عنوان یک عنصر غیرکالبدی در منظر شهری، تأثیر زیادی بر کیفیت فضا، احساسات و رفتار افراد دارد. نور می‌تواند فضا را روشن، دلباز و دعوت‌کننده کند، یا آن را تاریک، دلگیر و ترسناک جلوه دهد.

همان طور که ميلت نوشته است: “نور بدون فرم قابل ادراك نيست و … برعکس، فرم بدون نوری که آن را آشکار کند، قابل ادراك نيست.” میتوان گفت که انتشار نور مهمترین کيفيت برای ادارك و تجربه فضایی است.

نمونه‌هایی از تأثیر نور در معماری

• در معماری مساجد، نور به عنوان نمادی از نور الهی استفاده می‌شود.
• در معماری سنتی ایران، نورگیرهای سقفی و دیواری برای تأمین نور طبیعی در فضاهای داخلی استفاده می‌شدند.
• در معماری مدرن، از نور مصنوعی برای ایجاد جلوه‌های بصری و تأکید بر عناصر معماری استفاده می‌شود.

نتیجه‌گیری

نور یکی از عناصر مهم در معماری است که تأثیر زیادی بر کیفیت فضا، احساسات، ادراک، تصور ذهنی افراد از محیط، رفتار و حتی سلامتی جسمی و روانی انسان‌ها دارد. معماران باید با توجه به اهمیت نور در معماری، از آن به طور هوشمندانه استفاده کنند تا فضاهایی با کیفیت و دلنشین خلق کنند.