وقتی به ماه در آسمان می‌نگریم، سؤالات زیادی در ذهن ما شکل می‌گیرد. یکی از این سؤالات این است که چرا نور ماه سفید است؟ ماه قمری است با یک‌چهارم قطر زمین که پنجمین قمر منظومه شمسی و تنها قمر کره زمین است. ماه گوشته‌ای سنگی دارد که جنس این سنگ‌ها از جنس آهن و منیزیم است. هیچ علامتی از حیات و وجود آب در ماه وجود ندارد و نیروی جاذبه در این سیاره ضعیف است، از این جهت ماه اتمسفر و جو ندارد و ذرات گاز را نمی‌تواند در اطراف خود نگه دارد. ما در این مقاله از مجله بروکس تلاش می‌کنیم به سؤال چرایی نور سفید ماه بپردازیم. با ما همراه باشید.
معرفی تنها قمر سیاره زمین
ماه، قمر پنجم منظومه شمسی و یگانه قمر کره زمین است که جنس آن آهن و منیزیم و گوشته‌اش از سنگ سفید است. سطح ماه لکه‌های تیره و روشنی دارد. لکه‌های روشن به معنی زمین یا خشکی مانند کوهستان‌های بلند هستند. لکه‌های تیره نیز پستی‌های سطح سیاره ماه هستند. هر دوی این بلندی‌های و پستی‌ها در حقیقت قسمتی از پوسته ماه هستند. در سطح ماه، دریا نیز وجود دارد. روند ایجاد دریا بر سطح ماه از برخورد سیارک‌ها، شهاب‌سنگ‌ها و ستاره‌های دنباله‌دار با پوسته ماه که موجب ایجاد فرورفتگی‌هایی در پوسته ماه شده، آغاز شده است. سپس با تراوشات گدازه‌های ماه در فرورفتگی‌های پوسته ماه دریا شکل‌گرفته است.
در اثر هم‌جواری ماه با کره زمین، نیروی جاذبه ماه موجب استحکام کره زمین بر محور خود و پایداری شرایط جوی زمین می‌شود. این تأثیر در اثر مجاورت ماه و زمین، تأثیر به‌سزایی در ایجاد حیات در زمین دارد.
اگر می‌خواهید از اهمیت ماه آگاه شوید، حتما مقاله اگر ماه نباشد چه می‌شود؟ را بخوانید.
آیا ماه از خود نور دارد؟
ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که ماه چه رنگی است؟ ماه قمر درخشانی است که نوری از خود ندارد و نور سفیدش بازتاب نور خورشید از سطحش است. خورشید نوری سفیدرنگ دارد که بر اثر شکستن نور با طول موج‌های مختلف طیف مرئی در جو زمین، رنگ آن زرد دیده می‌شود.
جالب است بدانید که برای ما که ساکن زمین هستیم و از اینجا ماه را نظاره می‌کنیم، رنگ نور ماه از لحظه طلوعش در آسمان تا اوج آن در آسمان متفاوت است و دچار تغییر می‌شود. در آستانه طلوع، رنگ نور ماه نارنجی مایل به قرمز دیده می‌شود و رفته‌رفته نارنجی مایل به زرد به نظر می‌آید و در هنگامی که به نقطه سمت‌الرأس نزدیک می‌شود، ما نور آن را سفید می‌بینیم. باتوجه‌به ماهیت سنگ و خاکی که پوسته ماه را شکل می‌دهد، حدود ۱۱ درصد از نور تابیده شده از خورشید را بازتاب می‌کند.
حالتی از تابش نور ماه را می‌بینیم که ما هلال باریک نورانی از ماه را شاهد هستیم که به این حالت مهتاب زمین یا زمین تاب می‌گویند. در این حالت به دلیل نوری که از زمین به آن انعکاس می‌یابد، ما سمت تاریک ماه را به شکل ضعیفی می‌بینیم.
تفاوت نور ماه و خورشید
بازتاب نور خورشید از سطح ماه، در حقیقت رنگی قرمزتر از رنگ نور خورشید دارد که ما با چشم غیرمسلح آن را به رنگ قرمز نمی‌بینیم، چون در اثر رنگ‌های دیگری که در ماه وجود دارد، محو می‌شود و این موجب سفید دیده‌شدن نور ماه برای ما می‌شود.
جالب است بدانید که این تصور رایج که ماه سفید است، کاملاً اشتباه است و در حقیقت ماه پوسته‌ای سیاه‌رنگ دارد. ماه در اصل نور خورشید را می‌گیرد و باز می‌تاباند که این نور بازتابیده، مهتاب نام دارد. نور ماه کامل ۴۰۰ هزار برابر کمتر از نور خورشید است.
درباره نور خورشید نیز نکات جالبی وجود دارد که می‌توانید در مقاله چرا نور خورشید زرد است؟ از آن بیشتر بدانید.
سفید دیده‌شدن نور ماه به ساختار چشم نیز ارتباط دارد. ازآنجاکه شبکیه چشم انسان از ساختاری با دو نوع گیرنده بینایی تشکیل شده است، این دو نوع گیرنده بینایی، یکی گیرنده میله‌ای و دیگری گیرنده مخروطی است که هرکدام متناسب با میزان حساسیت رنگینه‌های بینایی خود در برابر نور، گیرنده پرتوهای نور است. در مطلب تاثیر نور زرد بر چشم درباره ویژگی‌های نورهای سفید و زرد و اینکه کدام برای چشم بهتر است، کامل صحبت کردیم.
ما نور ماه را چگونه می‌بینیم؟
وظیفه اصلی بینایی مجموعاً بیشتر برعهده گیرنده‌های مخروطی است که از گیرنده‌های میله‌ای کار تشکیل شده‌اند. ازآنجاکه فقط گیرنده‌های مخروطی رنگ نور را احساس کرده و می‌شناسند و شدت نور بیشتری برای فعال‌شدنشان لازم است، می‌توان گفت که نور ماه به‌اندازه‌ای است که گیرنده‌های میله‌ای شبکیه چشم تحریک و فعال شوند و نور ماه به رنگ سفید در شب‌ها دیده شود.
نکته جالب دیگر این است که هرچه ماه از افق در مدار خود بالاتر می‌رود، نور آن در اتمسفر مسیر کوتاه‌تری را می‌پیماید. به همین جهت به دلیل حذف طیف‌های کمتری از نور ماه، رنگ نور ماه نارنجی مایل به زرد شده و این رنگ زرد همین‌طور روندی کاهشی خواهد داشت تا اینکه هرچه به سمت‌الرأس نزدیک می‌شود، رنگ نور ماه گرایش بیشتری به سفیدی دارد.
تاثیر ارتفاع در سفیدی ماه
سفید بودن نور ماه وابسته به ارتفاع، تمیز بودن و شفافیت ماه است یعنی هر چه ارتفاع ماه بیشتر باشد و هوا تمیزتر و صاف‌تر باشد، رنگ نور ماه سفیدتر می‌شود که سفیدی کامل ماه پدیده‌ای غیرمعمولی است. خوب است بدانید که وقتی ماه به افق نزدیک‌تر است یا ذرات غبار زیادی در آسمان باشند، رنگ نور ماه بیشتر به رنگ نارنجی دیده می‌شود. در این مواقع امواج نوری ماه به سطح زمین سخت‌تر می‌رسد. نور مرئی ماه، مرکب از رنگ‌هایی همچون قرمز، نارنجی، زرد، آبی، سبز و بنفش است که همه این رنگ‌ها در کنار هم به شکل نور سفید دیده می‌شود.
علاوه بر این موارد، رنگ‌هایی مثل سبز، آبی و بنفش وقتی با ذرات هوا برخورد می‌کنند، ازآنجاکه طول موج کوتاهی دارند، به عبارتی دچار انکسار می‌شوند. یعنی به‌خاطر کوتاهی طول موج این نورهایی با این رنگ‌ها، از داخل ذرات هوا و آلودگی‌ها سالم رد نمی‌شوند و به سطح زمین نمی‌رسند و فقط طول موج‌های بلندتر که شامل طول موج نورهای با رنگ قرمز، زرد و نارنجی می‌شوند، می‌توانند سالم به سطح زمین برسند.
در ادامه می‌توانید به مقاله نور مرئی و نامرئی چیست؟ سربزنید و با انواع آن‌ها و طول موجشان آشنا شوید.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم به معرفی ماه بپردازیم و به این سؤال پاسخ بدهیم که چرا نور ماه سفید است؟ بر اساس اطلاعاتی که در اینجا به شما ارائه دادیم، بازتاب نور خورشید از سطح ماه، در حقیقت رنگی قرمزتر از رنگ نور خورشید دارد که ما با چشم غیرمسلح آن را به رنگ قرمز نمی‌بینیم، چون در اثر رنگ‌های دیگری که در ماه وجود دارد، محو می‌شود و این موجب سفید دیده‌شدن نور ماه برای ما می‌شود.
امیدواریم اطلاعاتی که در این مقاله به شما ارائه شد، برایتان مفید باشد.
سؤالات متداول:
گوشته ماه از چه شکل‌گرفته است و جنس آن از چیست؟
ماه گوشته‌ای سنگی دارد که جنس این سنگ‌ها از جنس آهن و منیزیم است.
ماه چه تأثیری بر زمین دارد؟
در اثر هم‌جواری ماه با کره زمین، نیروی جاذبه ماه موجب استحکام کره زمین بر محور خود و پایداری شرایط جوی زمین می‌شود. این تأثیر در اثر مجاورت ماه و زمین، تأثیر به‌سزایی در ایجاد حیات در زمین دارد.
نور ماه در آستانه طلوع، چه رنگی است؟
رنگ نور ماه در آستانه طلوع نارنجی مایل به قرمز دیده می‌شود.
نور ماه در هنگامی که به نقطه سمت‌الرأس نزدیک می‌شود، چه رنگی است؟
وقتی ماه به نقطه سمت‌الرأس نزدیک می‌شود، ما نور آن را سفید می‌بینیم.
ما چگونه نور ماه را سفید می‌بینیم؟
بازتاب نور خورشید از سطح ماه، در حقیقت رنگی قرمزتر از رنگ نور خورشید دارد که ما با چشم غیرمسلح آن را به رنگ قرمز نمی‌بینیم، چون در اثر رنگ‌های دیگری که در ماه وجود دارد، محو می‌شود و این موجب سفید دیده‌شدن نور ماه برای ما می‌شود.