وجود نور در ساختمان و محل زندگی بسیار ضروری است. نور کافی می‌تواند تأثیر زیادی روی سلامت روحی و جسمی افراد داشته باشد، به همین دلیل در ساخت همه خانه‌ها تلاش می‌شود تا راه‌های نفوذی برای ورود نور به داخل تعبیه شود. چه فکر ساخت پنجره در خانه باشید چه نورگیر ساختمان را انتخاب کنید، هدف اصلی استفاده از نور طبیعی خورشید است.
در بعضی ساختمان‌ها نورگیرها شفاف یا پوشیده شده با مواد و برچسب‌های نیمه شفاف هستند تا نور ورودی را کنترل کنند. حتی استفاده مختلف از انواع نورگیرها هم می‌تواند روی میزان ورودی نور تأثیر داشته باشد. اگر به فکر اضافه‌کردن نورگیر به داخل ساختمان هستید و می‌خواهید بهترین آنها را انتخاب کنید، این مطلب به شما کمک می‌کند تا انواع نورگیرها را بشناسید.
نورگیر ساختمان چیست؟
نورگیرهایی که در ساختمان‌ها استفاده می‌شود، معمولاً روی سقف تعبیه شده و همه یا بخشی از فضای ساختمان را روشن می‌کنند. نورگیرهای سقفی بازشونده می‌توانند دریچه خوبی برای تهویه هوا و تأمین نور طبیعی از سقف هم باشند. همچنین هرکجا که نورگیرها را نصب کنید می‌توانند بهره‌وری انرژی را بهبود دهند. این نورگیرها مناطق کم‌نور را روشن می‌کنند و نور طبیعی را به محیط داخل اتاق می‌آورند. علاوه بر ورود نور اضافی که می‌تواند هزینه‌های روشنایی و برق را کاهش دهد، مقدار گرمایی که نورگیر وارد اتاق می‌کند هم تأثیر زیادی روی مصرف انرژی دارد.
آیا می‌دانید نور خورشید چه تأثیری روی سلامت جسم و ذهن دارد؟ اگر نمی‌دانید مطلبی با عنوان تأثیر نور خورشید روی سلامت ذهن بخوانید.
انواع نورگیر پشت بام و ساختمان
بسته به مواد، نوع استفاده، انواع سقف و نوع اتاق، نورگیرها انواع مختلفی دارند. در زیر به برخی از انواع نورگیرها پرداخته شده است:
- نورگیر ثابت
- نورگیر تهویه
- نورگیر لوله‌ای
- نورگیر سفارشی
- نورگیر هرمی
- نورگیر اکریلیک گنبدی
- نورگیر طاق بشکه‌ای
نورگیر ثابت
محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین نوع نورگیرها، نورگیرهای ثابت هستند. این نوع نورگیرها را برای تهویه هوا نمی‌توان استفاده کرد زیرا به‌طور کامل به پشت‌بام مهروموم شده‌اند و قابلیت باز و بسته‌شدن ندارند. نورگیرهای ثابت در مناطق کم‌نور مانند راه‌پله و اتاق زیر شیروانی استفاده می‌شود. ۹۰ درصد از مواد به‌کاررفته در این نورگیرها شیشه و چارچوب نورگیر هم از آلومینیوم یا چوب یا فولاد ساخته می‌شود.
نور مفهومی بسیار مهم در زندگی انسان‌هاست. نور واسط بینایی و محیط اطراف است. در ادامه می‌توانید مطلب جایگاه نور طبیعی در زندگی انسان‌ها را مطالعه کنید.
نورگیر تهویه دار
نورگیر تهویه دار نوعی نورگیر چندمنظوره است که هم نور را وارد محیط می‌کند و هم کار تهویه هوا را انجام می‌دهد. این نوع نورگیرها برای آشپزخانه و حمام مناسب هستند، به این دلیل که می‌توانند رطوبت اضافی را از بین ببرند و جریان هوای تازه را در ساختمان ثابت نگه دارند و درعین‌حال مکان را روشن کنند. این نورگیر را می‌توان به‌صورت دستی یا خودکار و یا حتی از راه دور کنترل کرد. هنگامی که باران شروع می‌شود، به طور خودکار بسته می‌شود. وجود این نورگیرهای تهویه‌دار باعث می‌شود به دلیل جریان مداوم هوا در ساختمان نیازی به تجهیزات الکتریکی تهویه کننده هوا نباشد.
نورگیر لوله‌ای
نوع جدید نورگیرهای موجود در بازار، نورگیر لوله‌ای است. زمانی که فضای سقف موردنیاز برای نورگیر ثابت و دارای تهویه در دسترس نباشد یا فضای سقف بسیار کوچکی برای نورگیر وجود داشته باشد که نتوان از دو نوع نورگیر قبلی استفاده کرد، این نوع نورگیرها را ترجیح می‌دهند. نورگیر لوله‌ای شامل یک لوله‌ای کوچک به قطر حدود ۲۰ تا ۲۵ سانت است که با گنبدی کروی در بالا پوشیده شده است. این گنبد درواقع نور را جمع و از طریق لوله به داخل منتقل می‌کند. این لوله از یک نوع آینه نقره‌ای ساخته شده است، به‌طوری‌که نور به طور کامل و بدون افت روشنایی به محیط منتقل می‌شود. این نورگیر، اتاق‌ها را به‌طور یکنواخت روشن می‌کند. همچنین می‌توانند برای نورپردازی خاص اشیا مانند دیوارهای زنده یا آکواریوم استفاده شوند.
نورگیر سفارشی
این نوع از نورگیرها زمانی ترجیح داده می‌شوند که شرایط سقف اجازه هیچ نوع نورگیر معمولی را نمی‌دهد و می‌خواهند زیبایی ظاهری ساختمان را بیشتر و گیرا‌تر کنند. این نورگیرها می‌توانند هر شکل هندسی یا اندازهای که متناسب با نیاز محیط است، داشته باشند. تنها مواردی که در این نوع نورگیرهای سفارشی باید رعایت شود این است که مواد استفاده شده و به‌درستی انتخاب و در محیط قرار بگیرند. مواد اصلی این نورگیر باید شیشه مقاوم در برابر طوفان و سنسورهای کنترل دما و باران باشند.
در طراحی نورگیر برای مکان‌های مختلف از اصول خاصی استفاده می‌شود که در مقاله طراحی نورگیر ساختمان به‌طور مفصل در این باره صحبت کردیم.
نورگیر هرمی
به‌خاطر شکلی که دارد به این نورگیرها هرمی گفته می‌شود. در این نورگیر هرمی شکل محفظه اصلی نورگیر روی خرطومی اصلی با برج‌های افقی قرار گرفته است. بسته به نیاز می‌توان آن را در هر اندازهای ساخت. این نوع نورگیرها معمولاً برای لابی‌ها، راه‌های ورودی و سایر فضاهای بزرگ‌تر ترجیح داده می‌شوند. آب‌بندی بین شیشه و محل قرارگیری نورگیر باید به‌درستی ساخته شود زیرا احتمال نشتی زیاد است. این نورگیر می‌تواند ۴۰ سانتی‌متر عرض داشته باشد و طول آن ممکن است بسته به نیاز متفاوت باشد.
نورگیر اکریلیک گنبدی
این نورگیرهای گنبدی شکل از پلاستیک محکم و انعطاف‌پذیر ساخته شده‌اند. شکل آن به‌صورت گنبدی است زیرا نور خورشید به طور یکنواخت در اتاق پخش می‌شود و پرتوهای مستقیم نور را وارد اتاق نمی‌کند. اگر محل قرارگیری اتاق یا فضای داخلی به صورتی است که نور مستقیم به نورگیر نمی‌تابد، بازهم این نورگیر می‌توان نور لازم از محیط را جذب و به داخل اتاق برساند. این نورگیر معمولاً دولایه عایق دارد که لایه بیرونی ضخیم‌تر و لایه داخلی نازک‌تر است. نورگیرهای اکریلیک گنبدی همچنین ممکن است در ورودی ساختمان‌ها برای تقویت نور و زیبایی سرسراها یا برجسته‌کردن جزئیاتی مانند مجسمه‌ها، نقاشی‌های دیواری، گلدان‌ها و غیره استفاده شوند.
نورگیر خرک بشکه‌ای
این نوع نورگیر اغلب در ساختمان‌های غیرمسکونی استفاده می‌شود. این نورگیر را نمی‌توان در ساختمان‌های مسکونی استفاده کرد زیرا مساحت نورگیر بیشتر است و به‌نوعی حریم خصوصی ساکنان ساختمان را به خطر می‌اندازد. این نوع نورگیر معمولاً در معابر، سایبان‌ها، پناهگاه‌های پارکینگ، پاساژهای مراکز خرید، مؤسسات پزشکی و آموزشی و مجتمع‌های صنعتی استفاده می‌شود.
مزایا و معایب نورگیر ساختمان
همان‌طور که گفتیم، مهم‌ترین علت استفاده از نورگیرها تأمین نور و حتی تهویه هوا در محیط و اتاق است، اما این نورگیرها مزایا و معایبی هم دارند که با جزئیات بیشتری درباره آنها صحبت می‌کنیم.
مزایای استفاده از نورگیر
- نورگیرها تهویه طبیعی هوا و نور را بیشتر می‌کنند.
- ظاهر زیبایی ساختمان را بهبود می‌بخشد.
- میزان طبیعی و سالم ویتامین دی که از نور خورشید تأمین می‌شود را مستقیم وارد اتاق می‌کنند.
- با جایگزینی مداوم هوای گرم با هوای تازه و خنک توسط نورگیر هوای محیط تهویه شده، تعادل دما را در اتاق حفظ می‌کند.
- استفاده از کولرهای هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای در محیط را کاهش می‌دهند.
- استفاده از شیشه‌های نیمه شفاف باعث کاهش اثر تابش نور و پخش یکنواخت نور در ساختمان می‌شود.
نورپردازی در خانه و محل زندگی و کار بسیار مهم است. برای درک این موضوع به مقاله اصول نورپردازی داخلی مراجعه کنید و درباره اهمیت آن بیشتر بدانید.
معایب استفاده از نورگیر
- عیب اصلی نورگیر این است که نمی‌توان میزان نور و حرارتی را که از نورگیر می‌آید را کنترل کرد.
- در روزهای تابستان به دلیل عبور گرمای بیشتر از نورگیرها، نیاز به سرمایش مصنوعی اتاق است.
- در روزهای زمستان به دلیل بارش برف شدید دمای داخل اتاق به دلیل وجود نورگیر کم می‌شود.
- تجمع گردوغبار در نورگیرها که نیاز به تمیزکاری منظم دارد.
- ازآنجایی‌که قراردادن نورگیر در پشت‌بام است، احتمالاً تمیزکردن نورگیر تبدیل به یک کار سخت و ترسناک می‌شود!
- به دلیل آب‌بندی نامناسب نورگیرها، اکثر خانه‌ها مشکل نشتی و نفوذ آب به داخل خانه را دارند.
- هزینه نصب و نگهداری نورگیر در مقایسه با پنجره‌های معمولی بیشتر است.
کلام آخر
درباره انواع نورگیر ساختمان با شما صحبت کردیم. برای بهره‌وری بیشتر از نور و انرژی، نورگیرها را با اندازه اتاق هماهنگ کنید. اتصالات محکم مهروموم شده در دسترسی نورگیر وجود و نفوذ رطوبت به داخل محیط را کاهش می‌دهد. پنجره‌های سقفی بسته به شیب و مصالح سقف ممکن است به‌صورت سطحی یا همسطح نصب شوند. نورگیرهای دارای تهویه موتوری، زحمت بازکردن دستی نورگیرهای غیرقابل‌دسترسی را از بین می‌برند و با لمس یک دکمه کار می‌کنند. نورگیرهای دارای تهویه هوا با سنسورهای رطوبت هنگام بارندگی به طور خودکار بسته می‌شوند و این اطمینان را می‌دهد که حتی اگر هوا بارانی باشد و احتمال نفوذ رطوبت به اتاق وجود داشته باشد، به‌خاطر وجود این نورگیرها اتاق خشک خواهد ماند. شما چه تجربه‌ای درباره استفاده از نورگیرهای ساختمانی دارید؟ کدام یک از انواع این نورگیرها را ترجیح می‌دهید و انتخاب مناسب‌تری برای اتاق‌ها و سقف خانه شماست؟ اطلاعات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
سؤالات متداول
انواع نورگیر ساختمان چیست؟
بسته به مواد، نوع استفاده، انواع سقف و نوع اتاق، نورگیرها انواع مختلفی دارند. انواع این نورگیرها شامل نورگیر ثابت، تهویه دار، لوله‌ای، نورگیر هرمی، گنبدی و نورگیر خرک بشکه‌ای است.
نورگیرهای لوله‌ای برای چه محیط‌هایی استفاده می‌شوند؟
زمانی که فضای سقف مورد نیاز برای نورگیر ثابت و دارای تهویه در دسترس نباشد. زمانی که فضای سقف بسیار کوچکی برای نورگیر وجود داشته باشد که نشود از دو نوع نورگیر قبلی استفاده کرد، این نوع نورگیرها را ترجیح می‌دهند.
عیب اصلی استفاده از نورگیرها چیست؟
عیب اصلی نورگیر این است که نمی‌توان میزان نور و حرارتی را که از نورگیر می‌آید، کنترل کرد. در نتیجه هر میزان نوری که به اتاق می‌آید، ثابت است، فقط ممکن است با استفاده از برچسب‌های مات یا شیشه‌های مات، میزان نور را کاهش داد.