بهترین نور برای فیلمبرداری

در تعریف بهترین نور برای فیلمبرداری باید گفت: تنظیم سازوکار نورپردازی‌ای که چشم را به سمت یک بازیگر خاص، وسایل صحنه یا بخشی از یک صحنه هدایت می‌­کند. نورپردازی وظیفۀ انعکاس روان‌شناسی شخصیت­‌ها را دارد. تکنیک­‌های نورپردازی مناسب فیلم، در ایجاد صحنه­‌هایی با ظاهری طبیعی یا مصنوعی ضروری است. به همین دلیل به نظر می­‌رسد که قسمت­‌هایی از فیلم همواره بیش از حد روشن یا مملو از منابع نوری متعددی هستند که اهداف متفاوتی را به سرانجام می‌­رسانند.

این مسئله به دانش فنی در فیلم­برداری نیاز دارد، به این معنا که بایستی از مناسب‌ترین شات‌های سینمایی و تکنیک­‌های نورپردازی فیلم استفاده کنید تا پیام خود را در هر صحنه به طور کامل به بیننده منتقل کنید. اگر قصد دارید یک فیلم­بردار، کارگردان، نویسنده یا هر شخص دیگری که نقش مهمی در یک گروه فیلم­برداری دارد، باشید، باید برخی از تکنیک­‌های اولیۀ نورپردازی و انواع نورپردازی مورد استفاده در فیلم­‌سازی را بیاموزید.

در این مقاله می‌خواهیم به بررسی تکنیک‌­های نورپردازی و راه­‌های بالابردن کیفیت نورپردازی در ویدیوهای شما بپردازیم. پس با ما همراه باشید و از این مطلب جذاب و کاربردی لذت ببرید.

۱۲ تکنیک نورپردازی فیلم

نورپردازی فیلم و سینما شباهت زیادی به نورپردازی عکاسی دارد. برای پایه کار به سه چراغِ کلید، چراغ پراکنده و چراغ پس­‌زمینه نیاز دارید. احتمالاً با بسیاری از این تکنیک­‌ها آشنا هستید، به‌خصوص این‌که اگر درگذشته عکاسی استودیوییِ انجام داده باشید و این کمک می­‌کند که یاد بگیرید چگونه این تکنیک‌­ها می­‌توانند به طور منحصربه­‌فردی در ایجاد حس و حال و فضاهای مختلف در هر صحنۀ فیلم، برای فیلم‎سازان مفید باشند. برای آگاهی بیشتر از تاثیر نور در تصویر و فیلم، مقاله نورپردازی در سینما را بخوانید.

همچنین مهم است که توجه داشته باشید که این تکنیک­‌های نورپردازی چندان واضح و روشن نیستند، لذا بسیاری از آن­ها در واقع می‌­توانند به شکل چندین تکنیکِ دیگر در نورپردازی فیلم باشند. مهم این است که یاد بگیرید هرکدام برای چه چیزهایی مناسب هستند و بتوانید از آن­ها برای دستیابی به اهداف سینمایی خود بیشترین بهره را ببرید. در ادامه انواع مختلف نورپردازی در فیلم آمده است:

• نورپردازی کلیدی
• نورپردازی پراکنده
• نورپردازی پس‌­زمینه
• نورپردازی جانبی
• نور عملی
• نورپردازی پَرِشی
• نورپردازی ملایم
• نورپردازی سخت
• کلید بالا
• کلید پایین
• نورپردازی محرک
• نورپردازی محیطی

نورپردازی کلیدی

نور کلیدی به‌عنوان نور فیلم اصلی صحنه یا سوژه نیز شناخته می­‌شود. این بدان معناست که آن معمولاً قوی­‌ترین نوع نور در صحنه یا تصویر است. حتی زمانی که گروه نورپردازی شما برای راه‌­اندازی روند پیچیدۀ چند نوری اقدام می‌­کنند، معمولاً چراغ کلیدی اولین چراغی است که آن‌ها راه­‌اندازی می­‌کنند. بااین‌حال، تنها به علت این که نور «اصلی» شماست، دلیل نمی­‌شود که همیشه باید رو به سوژۀ شما باشد. می­‌توانید نور کلید خود را در هرجایی، حتی کنار یا پشت سوژۀ خود قرار دهید تا حالت تاریک­‌تری ایجاد کنید. فقط این که از قراردادن آن نزدیک یا درست در کنار دوربین خودداری کنید، چرا که این کار موجب تابش نور صاف و مستقیم به سوژۀ شما می‌شود.

چه زمانی از نور کلیدی استفاده می­‌شود؟ زمانی که قصد دارید توجه بیننده را به سوژه­ای خاص جلب کنید یا آن را از بقیۀ صحنه متمایز کنید، از نورپردازی کلیدی استفاده کنید.

در ادامه به شما پیشنهاد می‎کنیم که سری به مقاله نورپردازی در تئاتر بزنید و با این شیوه نورپردازی آشنا شوید.

نورپردازی پراکنده

همان­طور که از اسمش پیداست، این تکنیک برای «پراکنده کردن نور» و حذف نواحی تاریک و سایه­‌ای که نور کلیدی شما ایجاد می‌­کند، استفاده می­‌شود. شدت آن به میزان قابل‌توجهی کمتر است و در جهت مخالف نور کلید قرار می­‌گیرد، بنابراین کمک می­‌کند که شما ابعاد بیشتری به صحنۀ خود اضافه کنید. از آن جایی که هدف پراکندن نور، ازبین‌بردن سایه­‌هاست، پیشنهاد می‌شود که آن را کمی بافاصله قرار دهید و یا از طریق یک بازتابنده (که فاصله‌ای حدود 3/4 با نور کلیدی دارد) آن را پخش کنید تا بتوانید نور ملایم و یکنواختی پخش کنید. بسیاری از صحنه­‌ها تنها با نور کلیدی و پراکنده استودیو خوب از آب درمی‌­آیند، به همین علت کافی است که به هر شیء، عمق و بُعد قابل‌توجهی داده شود.

چه مواقعی از نور پراکنده استفاده می­‌شود؟ از نور پراکنده برای مقابله با سایه‌­ها، افزایش نوردهی و کاهش کنتراست در صحنه استفاده کنید. با این نور، بیننده می­‌تواند بیشتر صحنه را به‌وضوح مشاهده کند.

استفاده از سبک نورپردازی ترکیبی در فضا، علاوه بر زیبایی می‌تواند مزیت‌های دیگری نیز داشته باشد، مثل: ایجاد عمق در فضا، تغییر فضا با مهندسی نور و سایه، استفاده از نورهایی با رنگ متفاوت، امکان کنترل کنتراست نور و … . در مقاله اصول نورپردازی ترکیبی به معرفی این روش نورپردازی پرداختیم.

نورپردازی پس­‌زمینه

نورپردازی پس­‌زمینه برای خلق یک صحنۀ سه‌بعدی استفاده می­‌شود، به همین دلیل است که آخرین موردی است که در تنظیم نور سه نقطه­‌ای اضافه می‌شود. این نیز به سمت سوژۀ شماست و کمی بالاتر از پشت آن، تا سوژۀ شما را از پس‌­زمینه جدا کند. همانند نورپردازی پراکنده، شما بهتر است نور پس‌­زمینۀ خود را نیز پخش کنید تا شدت آن کمتر شده و ناحیۀ وسیع­‌تری از سوژۀ شما را پوشش دهد. برای مثال، برای شات­‌های میانی سوژه، می‌خواهید به‌جای این­که فقط بالای سر فرد باشد، شانه‌­ها و پایین گردن او را نیز روشن کنید. اگر که به دنبال یک هالۀ نور هستید، می‌توانید از این تکنیک به‌تنهایی و بدون استفاده از چراغ­‌های کلید و پراکنده، استفاده کنید.

چه مواقعی از نور پس­‌زمینه استفاده می­‌شود؟ از نور پس‌­زمینه برای برجسته‌کردن سایه‌­نماییِ یک سوژه، یک شخص یا شئ استفاده کنید. نور پس­‌زمینه می‌­تواند یک افکت هاله­‌ای برای افزایش اثرگذاری ایجاد کند.

نورپردازی جانبی

لازم به ذکر نیست که نور جانبی برای روشن‌کردن صحنۀ شما از کنار و موازی با سوژه است. نور جانبی اغلب به‌تنهایی یا فقط با یک نور پراکنده ضعیف استفاده می­‌شود تا به صحنۀ شما حالتی دراماتیک بدهد که به آن نورپردازی «chiaroscuro» گفته می­‌شود. برای دستیابی به این اثر، نور جانبی شما باید قوی باشد تا کنتراست قوی و نور کلیدی کمی ایجاد کند که ترکیب را آشکار کند و خطوط سوژۀ شما را برجسته کند. در زمان استفاده از نور پراکنده، توصیه می‌­شود که شدت نور پراکنده را تا 1/8 شدت نور جانبی کاهش دهید، تا ظاهر و احساس دراماتیک یک صحنه حفظ شود.

چه مواقعی از نورپردازی جانبی استفاده می­‌شود؟ نورپردازی جانبی، بافت‌­ها و حاشیه‌های یک صحنه را نمایان می­‌کند. استفاده از نورپردازی جانبی حس بهتری از عمق یک صحنه را در یک مکان ایجاد می‌­کند و این نورپردازی می‌­تواند در برجسته‌کردن فضای بین سوژه‌­ها دورتر به نظر برسد.

نورپردازی عملی (کاربردی)

نورپردازی عملی به معنای استفاده از نور معمولی مانند لامپ، شمع یا حتی تلویزیون است. این‌ها معمولاً عمداً توسط طراح صحنه یا گروه نورپردازی برای خلق یک صحنۀ سینمایی در شب اضافه می‌­شوند. ممکن است گاهی اوقات از این ابزار در خلق نور ظریف برای سوژۀ شما نیز استفاده می­‌شود. بااین‌حال، کار با چراغ­‌های کاربردی همواره آسان نیست، چرا که شمع­‌ها و لامپ­‌ها معمولاً به اندازۀ کافی قوی نیستند که محیط یک سوژه را روشن کنند. ممکن است از نور محرک پنهان و تکمیلی (که در ادامه راجع به آن بیشتر توضیح خواهیم داد) استفاده شود یا این که می­‌توان از تاریک‌کننده‌ها (Dimmers) برای تنظیم شدت نور استفاده کرد.

چه زمانی از نور کاربردی استفاده می­‌شود؟ زمانی که یک مجری یا سوژه نیاز به تعامل با منبع نور دارد، می­توانید از نورپردازی عملی استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال، از یک چراغ خوب که باید در صحنه عملکرد مناسبی داشته باشد، استفاده کنید.

نورپردازی پَرِشی

نور پرشی به معنای واقعی کلمه، تابش نور از یک منبع نور قوی به سمت سوژه یا صحنۀ شما، با استفاده از یک بازتابنده یا هر سطح رنگیِ روشن، مانند دیوارها و سقف‌هاست. انجام این کار باعث ایجاد ناحیۀ بزرگ‌تری از نور می­‌شود که به طور یکنواخت پخش می­‌شود. اگر به‌درستی اجرا شوند، می‌­توان از چراغ­‌های پرشی برای خلق یک نور کلید، پراکنده، بالا، کنار یا پس‌­زمینۀ نرم­‌تر استفاده کرد، به‌خصوص اگر دف یوزر (منتشرکننده) یا سافت باکس ندارید.

چه زمانی از نورپردازی پرشی استفاده می‌­شود؟ تابش نور از سقف، نور پرشی بیشتری ایجاد می‌کند و منجر به نور یکنواخت و ملایم می‌­شود. هنگامی که به نور محیطی بیشتری در کل محیط نیاز دارید، نور پرشی یک انتخاب عالی است.

نورپردازی ملایم

نور ملایم به هیچ جهت نوری اشاره نمی‌­کند، اما بااین‌وجود یک تکنیک است. فیلم‌برداران از نورپردازی ملایم (حتی زمان ایجاد نور جهت‌دار با تکنیک­‌های بالا) نیز به دلایل زیبایی‌شناختی و موقعیت‌سنجانه استفاده می­‌کنند: برای کاهش یا حذف سایه­‌های زمخت، خلق درام، تکرار نورهای ظریفی که از بیرون می­‌آیند، یا همۀ موارد فوق.

چه زمانی از نورپردازی ملایم استفاده می‌­شود؟ نور ملایم برای سوژه­‌های انسانی جذاب­‌تر و دلنشین­‌تر است. کیفیت نور ملایم، سایه­‌ها، چین‌وچروک‌ها و لک­‌ها را به حداقل می‌­رساند. از نور ملایم برای زیباسازی استفاده کنید.

نورپردازی شدید (سخت)

نور شدید می‌­تواند شامل نور خورشید یا منبع نور قوی دیگری باشد. معمولاً ناخواسته است، اما مطمئناً مزایای سینمایی خاص خود را دارد. شما می­‌توانید با نور مستقیم خورشید یا یک منبع نور کوچک و قدرتمند، نور شدیدی ایجاد کنید. با وجود سایه­‌های زمخت، نورپردازی شدید برای جلب‌توجه مخاطب به سوژۀ اصلی یا قسمتی از صحنه، برجسته‌کردن ویژگی­‌ها و جزئیات سوژه و ایجاد یک سایه­‌نمای قوی عالی است.

چه زمانی از نورپردازی شدید استفاده می­‌شود؟ نورپردازی شدید برای تغییر در ویژگی‌ها، جزئیات، شکل و بافت لازم است. از نورپردازی شدید برای ایجاد ظاهری بااحساس­‌تر استفاده کنید.

کلید بالا

کلید بالا به سبکی از نورپردازی اشاره دارد که برای خلق یک صحنۀ بسیار روشن استفاده می‌شود که از نظر بصری بدون سایه است و اغلب متمایل به نوردهی افراطی است. نسبت­‌های نوری نادیده گرفته خواهند شد و بنابراین همۀ منابع نور تقریباً شدت یکسانی خواهند داشت. این تکنیک امروزه در بسیاری از فیلم­‌ها، کمدی‌­های تلویزیونی، آگهی­‌های بازرگانی و موزیک ویدئوها استفاده می­‌شود، اما اولین‌بار در دورۀ کلاسیک هالیوود در دهه­‌های 1930 و ۴۰ مرسوم شد.

چه زمانی از کلید بالا استفاده می­‌شود؟ از نورپردازی با کلید بالا برای سکانس‌­های رؤیایی با موقعیت‌­هایی که نیاز به روشنایی فوق­‌العاده دارند، استفاده کنید.

کلید پایین

برخلاف نورپردازی با کلید بالا، نورپردازی کلید پایین برای یک صحنه به معنای سایه‌­های فراوان است و احتمالاً فقط یک منبع نور کلیدی قوی است. تمرکز بر استفاده از سایه­‌ها و نحوۀ خلق رمز و راز، تعلیق یا درام برای یک صحنه و شخصیت، به‌جای استفاده از نور است که آن را برای فیلم­‌های ترسناک و هیجان‌انگیز عالی می­‌کند.

چه زمانی از کلید پایین استفاده می­‌شود؟ از نورپردازی با کلید پایین برای صحنه­‌های ناپایداری احساسی (Moody) که نیاز به‌ظاهر فیلمیِ مشکی دارند یا برای صحنه­‌های شبانه استفاده می­‌شود.

نورپردازی محرک

نورپردازی محرک برای تقلید از یک منبع نور طبیعی مانند نور آفتاب، نور ماه، و لامپ­‌های نورافکن‌­ها در خیابان استفاده می‌­شود. همچنین درصورتی‌که کارگردان یا فیلم‌بردار بخواهد شدت یا پوشش نوری را با استفاده از منبع نوریِ جداگانه­ای تنظیم کند، این نوع نورپردازی است که نورهای کاربردی را تقویت می­‌کند. برای اطمینان از این‌که نور محرک تاحدامکان طبیعی به نظر برسد، از چندین روش استفاده می‌شود؛ مانند استفاده از فیلترهایی برای خلق سایه‌های پنجره‌­ای و استفاده از ژل­‌های رنگی برای شبیه­‌سازی نور گرم و زرد روشن خورشید یا نور سرد و ضعیف آبی که از ماه می‌­آید.

چه زمانی از نور محرک استفاده می‌­شود؟ زمانی که می­‌خواهید کیفیت منبع نور خاصی را شبیه‌سازی کنید، از نورپردازی محرک استفاده کنید. فیلترها، دف یوزرها و سایر اصلا­ح­‌گرها در این برنامه­‌ها مفید هستند.

نورپردازی محیطی

استفاده از نور مصنوعی هنوز هم بهترین راه خلق یک صحنه با نور خوب و مطبوع است که بسیار شبیه یا حتی بهتر از آنچه که در زندگی واقعی می­‌بینیم است. بااین‌حال دلیلی ندارد که از نورهای محیطی یا نورهای در دسترسی که از قبل در محل عکاسی شما وجود دارد، استفاده نکنید. ممکن است این نورهای محیطی شامل نور خورشید، نور ماه، لامپ­‌های خیابان یا حتی تابلوهای فروشگاه الکتریکی باشند.

استفاده از نور طبیعی

هنگام عکاسی در طول روز، همیشه می‌­توانید آن را در خارج از منزل انجام دهید و از نور طبیعی خورشید استفاده کنید (با یا بدون دف یوزر) و صحنه را با یک نور ثانویه برای سوژۀ خود تکمیل کنید (با استفاده از منابع نور جداگانه یا پرشی). اگر نور ملایم می‌­خواهید، صبح زود و اواخر بعدازظهر (غروب) یا اوایل شب زمان خوبی برای عکاسی در فضای باز هستند. تنها مشکل این است که شدت و رنگ نور خورشید ثابت نیست، لذا به یاد داشته باشید که برای آب‌وهوا و جایگاه خورشید برنامه­‌ریزی کنید.

بهترین زمان برای استفاده از نور محیطی

چه زمانی از نور محیطی استفاده می­‌شود؟ زمانی که می­‌خواهید سوژه‌­های خود را بدون نگرانی راجع به سبک یا کیفیت نورِ خاصی روشن کنید، از نور محیط استفاده کنید. نورپردازی محیطی یک منبع نور نسبتاً جهانی است که به طور یکنواخت کل فضاها یا صحنه­‌ها را روشن می­‌کند.

کلام آخر

داشتن یک خط داستانی خوب، یک گروه فیلمبرداری توانمند، بازیگران خوب و طراحی صحنه جذاب، ممکن است همه اجزای ضروری برای ساخت یک فیلم موفق باشند. اما اگر می­‌خواهید تأثیر معناداری بر بینندگان داشته باشد، باید از نظر بصری نیز جذاب به نظر برسد. این مسئله به دانش فنی در فیلم‌برداری نیاز دارد، به این معنا که از مناسب‌ترین شات­‌های سینماهایی و تکنیک­‌های نورپردازی فیلم استفاده کنید تا پیام خود در هر صحنه را، به نحو احسن انتقال دهید.

تکنیک­‌های نورپردازی مناسب برای ایجاد صحنه­‌های فیلم با ظاهری طبیعی و مصنوعی که بسیار به زندگی واقعی نزدیک‌­تر به نظر می­‌رسند، ضروری هستند، زیرا فیلم و حسگرهای دیجیتال، به‌خوبی و کیفیت چشمان ما به نور واکنش نشان نمی­‌دهند. اگر قصد دارید فیلم‌بردار، کارگردان، نویسنده یا هر کس دیگری شوید (که نقش خلاقانه­‌ای در یک گروه فیلم‌برداری دارد)، باید برخی از تکنیک­‌های نورپردازی ابتدایی و مهم را که معمولاً در فیلم‌سازی استفاده می­‌شوند، یاد بگیرید.

سؤالات متداول:

در کل به چه فرایندی نورپردازی فیلم می­‌گویند؟

تنظیم نورپردازی فیلم، چشم را به سمت یک بازیگر خاص، وسایل صحنه یا بخشی از یک صحنه هدایت می­‌کند.

نورپردازی فیلم وظیفۀ انعکاس روان‌شناسی شخصیت­‌ها را دارد و همچنین به کمک آن می­‌توان مقدار اندازه، رنگ و شدت نور اطراف یک شخصیت را سازگار با احساسات آن­ها تنظیم کرد.

نورپردازی پایه یا ابتدایی چیست؟

مرکز نورپردازی را که شامل سه چراغِ کلید، چراغ پراکنده و چراغ پس‌­زمینه می­‌شود، نورپردازی پایه می‌گویند.

چرا تکنیک­‌های نورپردازی در فیلم‎سازی ضروری است؟

تکنیک‌­های نورپردازی مناسب برای ایجاد صحنه­‌های فیلم با ظاهری طبیعی و مصنوعی که بسیار به زندگی واقعی نزدیک‌­تر به‌نظر می­‌رسند ضروری هستند،

زیرا فیلم و حسگرهای دیجیتال به‌خوبی و کیفیت چشمان ما به نور واکنش نشان نمی‌­دهند.