گیاهان با نور چراغ گاهی اوقات در شرایطی که نور آفتاب مهیا نباشد، می‌توانید از نوع خاصی لامپ برای رشد و پرورش گیاهان استفاده کنید. این لامپ‌های مخصوص بسیار گران هستند، اما جدای از لامپ‌های مخصوص، لامپ‌های عادی و معمولی نیز میتوانند نور موردنیاز برای رشد برخی گیاهان را فراهم کنند که البته این لامپها ارزان هستند.
لامپ‌های معمولی بیشتر در شرایطی استفاده میشوند که نور آفتاب نیز به آن فضا وارد شود، اما لامپ‌های مخصوص برای شرایطی هستند که اصلاً نور آفتاب و محیط بیرون به گیاه نرسد، به همین خاطر قیمت بالایی دارند. بنابراین باتوجه‌به شرایط آب‌وهوایی و موقعیت قرارگیری آپارتمان باید تشخیص دهید که از چه لامپی استفاده کنید. باتوجه به این مقدمه در این مقاله قصد داریم به بررسی گیاهانی بپردازیم که با نور چراغ نیز میتوانند رشد و نمو داشته باشند. برای کسب اطلاعات در مورد پرورش گیاهان با نور چراغ، با ما همراه باشید.
نور مصنوعی مورد نیاز گیاهان
چگونه متوجه شویم که گیاه ما علاوه بر نور طبیعی، به نور مصنوعی هم نیاز دارد؟ شاید باورش سخت باشد، اما خود گیاهان به شما نشان می‌دهند که نیاز به نور مازاد دارند یا نه. عموم گیاهان اگر به‌اندازه کافی نور دریافت می‌کنند روزبه‌روز ضعیف‌تر میشوند تا جایی که برگ‌هایشان نازک‌تر از قبل می‌شود و حالتی رنگ‌پریده خواهند داشت. این نشان می‌دهد که گیاه نیاز بیشتری دارد و شما باید فکری به حال آن بکنید. اصولاً بهترین چراغ‌ها برای این شرایط آن‌هایی هستند که نورهایی با طول موج آبی و قرمز ساطع می‌کنند. ویژگی نور قرمز وظیفه کمک به گل‌دهی و میوه دادن را برعهده دارد و نور آبی برای رشد شاخ‌وبرگ گیاه مفید است. درصورتی‌که گیاهان آپارتمانی شما جزو گیاهان معمولی هستند، نیازی به حساسیت چندانی نیست و همان لامپ‌های معمولی کفایت می‌کنند، اما این که چه لامپی مناسب گیاه شما است، بستگی به دمای رنگ آن نور دارد که باید متناسب با نوع و نیاز گیاه شما باشد. هر نور مصنوعی فراهم‌کننده شرایط مساعد رشد نیست، هرچند که می توان گفت همه نورها محرک فرایند رشد هستند. بعضی از نورها احتمالا طیف نور مناسب برای رشد را نداشته باشند و در عین حال احتمالا برخی از نورها، گرمای زیادی داشته باشند.
در دنیای امروز یکی از مهم‌ترین اکسسوری‌ها برای زیباسازی ساختمان‌ها، گل‌ها و گیاهان هستند، به همین جهت تأمین نور آنها بسیار مهم است. با مطالعه مقاله نور مصنوعی برای گیاهان چه کاربردی دارد، می‌توانید با انواع منابع نور به‌غیراز نور خورشید، برای رشد گل‌ها و گیاهان آشنا شوید.
خواص رنگها در نور مصنوعی
نور سبز که در کنار نور قرمز و آبی در لامپ‌های ال‌ای‌دی استفاده میشوند، معمولاً برای رشد و استحکام ریشه مفید است و به‌عنوان یک مکمل گزینه بسیار خوبی است. نور زرد یا نور پاییزی برای ایجاد حس و حال پاییز در گیاه استفاده می‌شود و یک نوع مکمل باانرژی بیشتر است که به گیاه کمک می‌کند تا باردهی‌اش افزایش یابد. نور بنفش نیز یک نور مکمل است که به کشیدگی و رشد طولی گیاهان کمک شایانی می‌کند.
باتوجه‌به نوع نور لامپ، دمای نور و نوع گیاه بهتر است یک فاصله مناسب بین گیاه و منبع نور مصنوعی برقرار کنید که این فاصله عموماً ۳۰ سانتی‌متر است که منجر به سوختن برگ گیاه هم نمیشود.
یکی از عوامل موثر در رشد گیاهان، داشتن نور کافی است. مقاله گیاهان با نور زیاد به شما کمک می‌کند تا با انواع گیاهانی که به نور زیادی برای رشد نیاز دارند، آشنا شوید.
چه نوع گیاهانی با نور مصنوعی بهتر رشد می‌کنند؟
در واقع بهتر است این سؤال این‌گونه مطرح شود که گیاهان در چه صورتی نیاز به نور لامپ دارند، چراکه اکثر گیاهان و گل‌ها درصورتی‌که نور کافی دریافت نکنند، کافی است نوری با دمای رنگ مناسب خود دریافت کنند تا به رشد و نموشان ادامه دهند. بااین‌حال هرگز نباید فراموش کرد که هیچ نوری جایگزین نور طبیعی یعنی نور آفتاب یا نور روز نمیشود. علی‌رغم توضیحاتی که شرح داده شد، برخی گیاهان هستند که به‌خوبی به نور مصنوعی عادت می‌کنند و رشد کامل خود را ادامه می‌دهند. این گیاهان عبارتند از:
- گیاه آلوئه‌ورا
- گل ایبریس
- گل آلیسوم یا گل عسل
- گل اطلسی
- گل رز
- گل بابونه
- گل شمعدانی
همه ما اولین چیزی که درمورد گل‌ها و گیاهان و تمام رمز و رازهای مربوط به آنها را آموختیم این بوده است که رشد گیاهان نتیجه گرد هم آمدن بذر، خاک، آب و نور خورشید است. بشر همیشه از نبود خورشید و سردشدن زمین بیم داشته است. به همین دلیل همواره در پی جایگزین‌کردن یک منبع نور به‌جای نور خورشید بوده است و این منبع نور جایگزین را برای گل‌ها و گیاهان نیز می‌خواهد. اگر سری به مقاله جایگزین نور آفتاب برای گل بزنید، خواهید دانست که چه منبع یا منابع نوری را می‌توانید به‌جای نور خورشید برای رشد گل‌وگیاهان استفاده کنید.
برای نگهداری گیاهان از چه نوع لامپ‌هایی استفاده می‌شود؟
در بازار کالاهای مربوط به گل‌وگیاه نیز انواع مختلفی از این نوع لامپها وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌‌پردازیم.
لامپ‌های فلورسنتی
ازآن‌جهت که این لامپها از لحاظ اقتصادی بسیار به‌صرفه هستند، میتوانند یک گزینه کاملاً مناسب برای تأمین نور گیاه شما باشند. این نوع لامپ در دو شکل لوله‌ای و فشرده طراحی و عرضه میشوند و می‌توانید باتوجه به بزرگی محیط از هرکدام از آنها استفاده کنید. انواع لامپ‌های فلورسنتی یا CFL عموماً بهترین نوع لامپ برای گیاهان کوچک هستند. این لامپها از درجه حرارت پایین برخوردار هستند و ازاین‌حیث ضربه کمتری به گیاه وارد می‌کنند و انرژی کمتری مصرف می‌کنند. از این نوع لامپها نیز نوع خاصی طراحی شده است که مخصوص نوردهی به گیاهان هستند و طیف‌های رنگی موردنیاز گیاه را ارائه می‌دهند، منتها قیمتشان بالاتر است.
لامپ‌های رشته‌ای
لامپ‌های رشته‌ای احتمالاً پرکاربردترین نوع لامپ موجود در بازار باشند که با وجود تولید و عرضه لامپ‌های جدید، هنوز هم نور مناسب و استانداردشان روشنی‌بخش مکان‌های بسیاری است. این لامپها اگرچه ارزان هستند اما چندان کارآمد و بهینه نیستند و حرارت زیادی تولید می‌کنند، در عین این که مصرف برقشان نیز بسیار بالا است. به‌خاطر حرارت بالای آنها لازم است روی فاصله بین آنها و گیاه خود حساسیت بالایی به خرج دهید و حتماً در فاصله‌ای قرار دهید که به گل یا گیاه شما آسیب وارد نکند. این لامپها گرچه به دلیل ارزانی‌شان پرطرفدار هستند، اما ما هنوز هم لامپ‌های فلورسنتی را پیشنهاد می‌دهیم که بسیار مناسب فضاهای کوچک آپارتمانی نیز هستند.
لامپ‌های ال‌ای‌دی
این نوع لامپها معمولاً برق کمتری مصرف می‌کنند و نسبت به سایر لامپها گرمای کمتری تولید می‌کنند. لامپ‌های ال‌ای‌دی لامپ‌های پیشرفته‌ای هستند که از تکنولوژی و پیچیدگی خاصی بهره می‌برند. ال‌ای‌دی‌ها انواع مختلفی دارند که تنها نوع خاصی از آنها است که برای رشد و نمو گیاهان مناسب هستند. لامپ‌های ال‌ای‌دی مخصوص رشد گیاهان از دمای رنگ و تولید موج خاصی برخوردار هستند که در مقایسه با نسخه‌های معمولی بسیار گران‌تر هستند و معمولاً انتخاب اول افراد نیستند.
کشت عمودی گیاهان به‌وسیله لامپ LED در صنعت کشاورزی بسیار موردتوجه است و ممکن است روزی کشت عمودی به‌وسیله LED در کل دنیا رواج یابد. از دلایل اقبال به کشت عمودی با این نوع لامپها، یکی این است که طیف رنگی لامپ‌های LED آنقدر وسیع است که موجب انعطاف‌پذیری فضا می‌شود. دیگری بالابودن راندمان لامپ‌های LED نسبت به لامپ‌های HID است که منجر به اقتصادی‌ترشدن کشت گل‌وگیاهان به‌وسیله این نوع لامپ‌های می‌شود. اگر می‌خواهید اطلاعات جامع و کاملی درمورد کشت گیاهان با لامپ‌های LED و تأثیر این نوع لامپها در رشد و پرورش گل‌ها و گیاهان، کسب کنید، حتماً سری به مقاله کاربرد LED در تأمین نور برای رشد گیاهان، سری بزنید.
چراغ‌های هالوژنی
لامپ هالوژن توان ارائه طیف کامل نور را دارند و بسیار قدرتمند هستند. آنها نیز حرارت بسیار بالایی تولید می‌کنند و از نظر مصرف برق نیز نسبت به مواردی که تاکنون بیان شد، به‌صرفه و کارآمد نیستند.
لامپ‌های گازی تخلیه شدید (HID)
لامپ‌های تخلیه شدید معروف‌ترین نوع لامپ در باغبانی هستند و سابقه طولانی در این زمینه دارند. این لامپها به دو شکل ام پی اس (MPS) و ام اچ (MH) تولید میشوند که مورد اول طیف قرمز را ارائه می‌دهد و مناسب میوه دهی و گل‌دهی است و مورد دوم طیف آبی را ارائه می‌دهد که مناسب رشد و نمو و افزایش طول گیاهان است. این لامپها فوق‌العاده کم‌مصرف هستند، اما به‌خاطر قدرت نوردهی بالایی که دارند برق زیادی مصرف می‌کنند و حرارت بالایی به محیط می‌دهند. نور این لامپها زمینه مناسب برای رشد انواع گیاهان را فراهم می‌آورد و به همین دلیل در بین باغبان‌ها و صاحبان گلخانه‌ها بسیار محبوب و مشهور است.
دمای نور مورد نیاز گیاه
همان‌طور که در قسمت اول بیان کردیم بهترین رنگ نور برای میوه دادن گیاهان، رنگ قرمز است. گرچه می‌توانید برای تأمین نور قرمز از لامپ‌های معمولی بهره ببرید اما توجه کنید که این لامپها حتماً باید آفتابی باشند. دمای رنگ نور قرمز در حدود 2 تا 3/5 هزار کلوین است.
نوع دیگر لامپها آن‌هایی هستند که دمایی برابر با 4/5 تا 5/5 کلوین دارند و علی‌رغم عدم کارآمد بودنشان، معمولاً برای همه گیاهان نیز استفاده دارند.
در زمان استفاده از چراغ‌های رشد، آبیاری گیاهان چگونه است؟
آبیاری گیاهانی که از نور مصنوعی برای رشد استفاده می‌کنند، باید نسبت به حالت معمول کمتر باشد، چرا که در این شرایط تبخیر آب در پایین‌تر حالت ممکن است و بهتر است هر از چند گاهی آب جمع شده در کف گلدان را خالی کنید تا از گندیدگی و نرسیدن هوا به خاک جلوگیری کنید. لامپ‌های رومیزی میتوانند منبع نور عالی برای برخی از گیاهان باشند، بااین‌حال برخی از لامپ‌های رومیزی ممکن است نور کافی برای رشد گیاهان را تأمین نکنند. لامپ‌های رومیزی میتوانند با ارائه یک منبع نور جایگزین که نور خورشید را تقلید می‌کند، به رشد گیاه کمک کنند.
ازآنجاکه گل‌ها و گیاهان موجب طراوت و تازگی فضای خانه‌ها شود، تبدیل به مهم‌ترین اکسسوری منازل شده است. بااین‌وجود برای رشد گل‌ها و گیاهان، همه نور و محیط‌ها مؤثر نیستند؛ بنابراین نور مصنوعی را برای رشد گیاهان استفاده می‌کنند. برای نور مناسب و موردنیاز گیاهان از وسیله‌ای به نام چراغ رشد گیاه استفاده می‌کنند. اگر به مقاله چراغ رشد گیاه چیست، سر بزنید، اطلاعات کافی در مورد چراغ رشد گیاه کسب خواهید کرد. چراغ‌های رشد نسبت به چراغ‌های معمولی خود قدرت بیشتری تولید می‌کنند. شدت نور آنها به افزایش سرعت فتوسنتز کمک می‌کند، چرا که تضمین می‌کند که گیاهان انرژی کافی برای رشد دارند. چراغ‌های رشد متفاوتی در بازار وجود دارند که شدت‌های متفاوتی دارند که بر توان تولیدی آنها تأثیر می‌گذارد.
زمان لازم برای نوردهی مصنوعی گیاهان
میزان نور موردنیاز گیاهان متفاوت است و ازاین‌حیث به سه گروه روز کوتاه، روز خنثی و روز بلند تقسیم میشوند. نور کافی برای گیاهان روز کوتاه باید در حدود روزانه ۹ تا ۱۲ ساعت باشد و نور مناسب برای گیاهان روز بلند باید در حدود ۱۲ تا ۱۶ ساعت باشد.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم به بررسی شرایط موردنیاز رشد گیاهان در مواقع کم‌نوری یا بی‌نوربودن محیط بپردازیم. به همین منظور لامپ‌هایی را معرفی کردیم که با کمک آنها می‌توانید نور موردنیاز گیاه‌تان را تأمین و با تنظیم دما و طیف نور مناسب، رشد و تازگی گیاه یا گل خود را تداوم ببخشید.
سؤالات متداول
آیا هر نوع لامپی برای رشد گیاهان مناسب است؟
خیر، اگرچه تقریباً هر نوری فرایند رشد را تحریک می‌کند، اما همه نورهای مصنوعی بهترین شرایط را برای رشد فراهم نمی‌کنند. برخی ممکن است خیلی گرم باشند، درحالی‌که برخی دیگر فاقد طیف نور مناسب برای رشد مطلوب هستند.
آیا می‌توان از چراغ رومیزی به‌عنوان چراغ رشد استفاده کرد؟
لامپ‌های رومیزی میتوانند منبع نور عالی برای برخی از گیاهان باشند، بااین‌حال برخی از لامپ‌های رومیزی ممکن است نور کافی برای رشد گیاهان را تأمین نکنند. لامپ‌های رومیزی میتوانند با ارائه یک منبع نور جایگزین که نور خورشید را تقلید می‌کند، به رشد گیاه کمک کنند.
تفاوت اصلی لامپ‌های رشد و لامپ‌های معمولی چیست؟
چراغ‌های رشد نسبت به چراغ‌های معمولی خود قدرت بیشتری تولید می‌کنند. شدت نور آنها به افزایش سرعت فتوسنتز کمک می‌کند، زیرا تضمین می‌کند که گیاهان انرژی کافی برای رشد دارند. چراغ‌های رشد متفاوتی در بازار وجود دارند با شدت‌های متفاوت که بر توان تولیدی آنها تأثیر می‌گذارد.