روشناییِ خوب، احساس راحتی، بهداشت و ایمنی كاركنان و پیشرفت كار را به همراه دارد و به افراد امكان میدهد تا كار خود را با دقت و سرعت انجام دهند و همچنین محیط كار، زیبا و راحت به‌نظر برسد.
بیشتر فعالیتهای زندگی به وسیله علائم بینایی هدایت میشوند. قدرت بینایی در اشخاص متفاوت بوده و به زمان، سن و حالت چشم از نظر سلامت بستگی دارد.
استاندارد روشنایی محیط کار
حساسیت چشم افراد در مجموع برای بینایی به طول موج نور بستگی دارد. هدف از دید خوب این نیست كه بتوان اشیاء را دید، بلكه عمل دیدن باید با حداقل كوشش فكری همراه باشد. بنابراین فراهم آوردن شرایط و محیط کاری راحت و واضح از اهمیت ویژهای برخوردار است.
روشنایی، یكی از پارامترهای محیطی است كه در دقت عمل اپراتور و پیشگیری از خطای عامل انسانی، نقش دارد. هیچ چیز به اندازه نور ناكافی، ایمنی كارگران را در معرض خطر قرار نمی‌دهد. فردی كه نمی‌تواند اطرافش را خوب ببیند، نمی‌تواند در برابر خطرات از خود حفاظت كند.
كمبود روشنایی پایین‌تر از حدود اعلام شده كمینه، زمینه خطای عامل انسانی و به تبع آن افزایش ضریب حادثه را فراهم میکند. در استانداردهای مختلف روشنایی برای محیطها و مشاغل مختلف، دو حد برای شدت روشنایی در نظر گرفته شده است. یكی حد كمینه است و دیگری حد پیشنهادی، كه حد كمینه این استانداردها مطابق با معیارهای ایمنی است. حد پیشنهادی این استانداردها مطابق با معیارهای ارگونومی است.
اندازه‌گیری روشنایی در محیط کار
طبق نتایج تحقیقاتی كه توسط IES انجام گرفت مشاهده شد، هنگامی‌كه میزان روشنایی از 65 به 170 لوكس افزایش یافته است، ضریب تكرار حادثه به میزان 20 درصد كاهش پیدا كرده است. روشنایی مناسب در كارگاهها به منظور انجام كار صحیح و جلوگیری از خستگی و فرسودگی كارگر ضروری است.
بر اساس تحقیقاتی كه در سال 1962 انجام شد، با مقایسه بین حوادث كارگرانی كه استعداد بینایی آنها با فرم آماری قابل قبول هماهنگ بوده و حوادث كارگرانی كه بینایی آنها با فرم‌های مذكور هم‌خوانی نداشت به این نتیجه رسیدند كه كارگرانی كه از لحاظ بینایی متناسب با كار و حرفهشان هستند، كمتر حادثه می بینند، تا آنهاییكه از سلامت بینایی برخوردار نیستند.
نور و روشنایی در محیط کار
در تحقیق دیگری در آمریكا در سال 1992 نشان داده شد كه هزینه سیستم روشنایی صنعتی بسیار کم است. در واقع هزینه تأمین روشنایی مناسب و كافی در محیط كار، برابر با فقط یك درصد از حقوق كارگران است.
براساس مطالعه‌ای كه درسال 1983 از سوی انستیتو بهداشت حرفه‌ای آمریكا به منظور بررسی شرایط روشنایی در صنایع كوچك انجام شد، 100 كارگاه بهصورت تصادفی انتخاب شدند و میزان روشنایی سطح كار هر یك از كارگاهها توسط فتومتر اندازه‌گیری شد و از میان كارگاهها 23 درصد از روشنایی نسبتاً ضعیف برخوردار بوده و حدود 20 درصد از آنان دارای روشنایی ضعیف بودند. تفاوت‌های قابل توجهی در میزان فراوانی روشنایی در انواع مختلف صنایع و مشاغل مشاهده شد.
نتایج این مطالعه نشان میدهد كه بهبود روشنایی در صنایع كوچك، فشارهای كاری را كم میکند، از حوادث ناشی از كار جلوگیری میکند و موجب افزایش میزان تولید می‌شود.
کلام آخر
به طور كلی، اثرات مثبت نور كافی و مناسب در محیطهای كاری را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
میل در رغبت كار در بین كارگران افزایش پیدا میکند، دقت عمل در كار بیشتر می‌شود، راندمان كار بالا می‌رود، سلامت چشم و قدرت بینایی كارگر محفوظ میماند و خستگی اعصاب كمتر می‌شود. در نهایت كار بهتر، راحتتر و دقیقتر انجام می‌شود و از میزان حوادث حین كار كم می‌شود.
سوالات متداول:
روشنایی در محیط کار چه اهمیتی دارد؟
روشنایی یكی از پارامترهای محیطی است كه در دقت عمل اپراتور و پیشگیری از خطای عامل انسانی، نقش دارد.
نبودن روشنایی کافی در محیط کار چه مشکلاتی ایجاد میکند؟
کاهش راندمان کاری، افزایش حوادث و اشتباهات در کار، خستگی اعصاب، کاهش سرعت، نداشتن انگیزه لازم برای کار کردن و آسیب به سلامت جزو مشکلاتی است که نبودن نور کافی ایجاد میکند.
بر اساس مطالعات، هزینه روشنایی کافی در محیط کار به‌طور تقریبی چقدر است؟
هزینه تأمین روشنایی مناسب و كافی در محیط كار، برابر با فقط یك درصد از حقوق كارگران است.