چرا نور خورشید زرد است؟

تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که چرا نور خورشید زرد است؟ آیا واقعاً خورشید زردرنگ است یا این تصویری است که ما از خورشید می‌بینیم؟ چه چیزی باعث می‌شود این رنگ زرد هنگام طلوع یا غروب خورشید به رنگ قرمز دیده می‌شود؟ آیا نور خورشید از چند رنگ تشکیل شده است یا تک‌رنگ محسوب می‌شود؟ همراه ما باشید تا به تمام سوالات شما پاسخ دهیم.

نور خورشید چه رنگی است؟

تصوری که ما همیشه از کودکی درباره خورشید همراه خود داشتیم به ما می‌گوید احتمالاً نور خورشید باید زرد باشد. این چیزی است که همیشه در نقاشی‌های کودکانه‌مان می‌کشیدیم؛ آسمانی آبی با خورشید زردرنگ درست در وسط این آسمان. حتی اگر قرار بود خورشید را در موقعیت‌هایی مثل غروب یا طلوع بکشیم، رنگ‌های قرمز و نارنجی را هم چاشنی زرد می‌کردیم. اما بیایید این بار یک واقعیت دور از ذهن را از خورشید به شما بگوییم: خورشید نه زرد است، نه قرمز و نه حتی نارنجی!

اگر از فضا یا هواپیماهای ابرقدرتی که می‌توانند تا نزدیک خورشید بروند، خورشید را ببینیم متوجه می‌شویم رنگ خورشید سفید است (مخلوطی از تمام طول موج‌های طیف مرئی). هنگامی که نور از سمت خورشید به سمت زمین می‌آید، این نور با طول موج‌های بزرگ‌تری پراکنده می‌شود. نور واحدی که از خورشید به زمین آمده اکنون به طیف‌های رنگی مختلفی مثل بنفش و آبی (برای آسمان) و زرد و نارنجی (برای خورشید) تبدیل می‌شود. این طیف نورهای تبدیل شده به چشم ما می‌رسند و باعث می‌شوند ما خورشید یا آسمان را به رنگ‌های زرد یا آبی ببینیم. صبح و عصر، خورشید مایل به قرمز به نظر می‌رسد زیرا اشعه‌‌های نور باید مسافت بیشتری را در جو طی کنند که باعث پراکندگی نور زرد هم می‌شود.

چرا نور خورشید به رنگ‌های مختلفی تقسیم می‌شود؟

گفتیم که وقتی نور از خورشید به سمت زمین می‌آید، تجزیه شده و با نورهایی با طول موج‌های بزرگ‌تر پراکنده می‌شود، اما دلیل این پراکندگی چیست؟ خب، به نظر شما دلیل این پراکندگی چیست؟! چه چیزی در زمین وجود دارد که در خورشید یا حتی دیگر ستاره‌‌ها و کره‌های منظومه خورشیدی نیست و فقط مخصوص زمین است؟ بله! درست حدس زدید. اتمسفر، کلید بازکردن این معماست.

اجازه دهید برای آشنایی بیشتر با این سازوکار، یک مثال کوچک را با هم مرور کنیم. وقتی نور سفید را از منشور چند وجهی عبور دهید، نور سفید رد شده از منشور تجزیه شده و به رنگ‌های مختلفی از جمله، قرمز، نارنجی، زرد، آبی و … تقسیم می‌شود. مثل همان نور هفت‌رنگ رنگین‌کمان که از رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش تشکیل شده است. از بین این رنگ‌ها، نور قرمز بیشترین طول موج و نور آبی کمترین طول موج را دارد.

اتمسفر زمین هم در برابر نور خورشید درست مثل منشور عمل می‌کند؛ نور سفید خورشید را گرفته و به رنگ‌های تشکیل‌دهنده تجزیه می‌کند. نورهایی با طول موج کمتر مثل آبی، نیلی و بنفش به اطراف پراکنده می‌شوند. دلیل اینکه آسمان را آبی می‌بینیم هم همین موضوع است. به این پدیده پراکندگی رایلی هم می‌گویند. همچنین اتمسفر، نورهای با طول موج بالاتر مثل قرمز، نارنجی و زرد کمتر را پراکنده کرده و بیشتر از خود عبور می‌دهد. به‌این‌ترتیب، خورشید با رنگ‌های طول موج بالاتر مثل زرد تا قرمز با چشم انسان قابل دیدن است.

چرا خورشید در اوقات طلوع و غروب تغییر رنگ می‌دهد؟

بعد از تفاسیر و توضیحاتی که درباره رنگ سفید نور خورشید گفتیم، شاید این سؤال به وجود بیاید که پس چرا در اوقاتی از روز، نور خورشید تغییر رنگ می‌دهد و همیشه ثابت نیست؟! حتی وقتی متوجه تغییر رنگ در نور رسیده به چشم خود می‌شویم، بازهم ردپایی از اتمسفر را می‌توان پیدا کرد. در واقع، زمانی که زمین می‌چرخد و روز یا شب می‌شود، هنگام غروب یا طلوع، خورشید به افق زمین نزدیک‌تر می‌شود. این نزدیک شدن به این معنی است که نور باید از لایه اتمسفر ضخیم‌تری عبور کند تا به چشم ما برسد.

در این حالت نور آبی بیشتر از قبل توسط مولکول‌های اتمسفر پراکنده ‌شده و از هم دور و تجزیه می‌شوند. هر چه رنگ آبی در نور دریافتی چشم ما کمتر شود، خورشید قرمز‌تر به نظر می‌رسد. آسمان افق هم به‌خاطر اینکه نور آبی را بیش از حد پراکنده می‌کند تا حد قابل‌توجهی این رنگ نور را از چشم‌ها پنهان می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود هم خورشید و هم آسمان اطراف آن قرمز دیده شوند.

تغییر رنگ در نزدیکی ظهر

اما وقتی که خورشید در ساعات ظهر در عمود‌ترین حالت به زمین قرار می‌گیرد از نازک‌ترین لایه اتمسفر عبور می‌کند. درنتیجه، عبور نور از لایه ‌نازک اتمسفر باعث می‌شود تجزیه کمتری صورت بگیرد. خورشید در این ساعات به رنگ همیشگی‌اش؛ یعنی سفید نزدیک‌تر از هر ساعت و زمان دیگری است. اگر بخواهید رنگ واقعی خورشید را ببینید، باید در این ساعات به آن توجه کنید. اگرچه هنوز هم به زرد کم‌رنگ متمایل است اما بیشترین شباهت را به رنگ واقعی خود دارد.
همه اینها را گفتیم اما این نکته را هم از قلم نیندازیم که پراکندگی نور آبی در دود و مه بیشتر می‌شود. در شرایط آب‌وهوایی مه‌گرفته یا آلوده، خورشید حتی در ساعات نزدیک به ظهر هم بیشتر نارنجی یا قرمز دیده می‌شود.

در فضا نور خورشید چه رنگی است؟

تا اینجا درباره رنگ نور واقعی خورشید و آن چیزی که از زمین دیده می‌شود صحبت کردیم اما در فضا نور خورشید چه رنگی است؟ اتمسفر فقط مختص زمین است. هیچ‌کدام از منظومه‌های دیگر، کره‌های دیگر یا ستاره‌های دیگری که در فضا وجود دارند با جوی به نام اتمسفر احاطه نشده‌اند. با چنین توضیحی، اگر آن‌قدر خوش‌شانس باشید که روزی خود را به ایستگاه فضایی بین‌المللی برسانید، رنگ واقعی خورشید را بدون هیچ فیلتری خواهید دید! رنگ سفید واقعی خورشید که از فضا درست مانند یک کره بزرگ درخشان و سفید ظاهر می‌شود.

آیا رنگ خورشید واقعاً اهمیت دارد؟

برخی از شما ممکن است به این سؤال فکر کنید که آیا واقعاً رنگ خورشید تفاوتی ایجاد می‌کند یا خیر؟ خب، در جواب این سؤال باید به شما بگوییم درواقع رنگ خورشید برای اخترفیزیک‌دانان قابل‌توجه است. از تکنیکی به نام طیف‌سنجی برای تقسیم طیف نوری که از یک ستاره معین می‌آید، استفاده می‌شود. این کار کمک می‌کند تا سرنخ‌هایی در مورد ویژگی‌های ستاره‌ای که نور از آن ساطع می‌شود، ارائه دهد. حتی می‌تواند به منجمان کمک کند تا تخمین بزنند یک ستاره از عناصر سنگین‌تر یا سبک‌تر ساخته شده است و سن و الگو رفتاری آن چگونه است. درواقع همه اینها نقش مستقیم و زیادی در زندگی روزمره ما ندارند اما بی‌ربط هم نیستند. در مقاله جایگاه نور طبیعی در زندگی انسان از اهمیت نور طبیعی خورشید بر رفتار، روان و روحیه صحبت کردیم.

کلام آخر

بحث را با این سؤال شروع کردیم که چرا نور خورشید زرد است و در ادامه به رنگ واقعی نور خورشید رسیدیم. از اینکه خورشید و نور آن در حقیقت به چه رنگی است و چرا در اوقات مختلف به رنگ‌های متنوعی مثل قرمز یا نارنجی دیده می‌شود هم حرف زدیم. حالا می‌توانید برای همه سؤال‌هایی که در شروع این مطلب بیان کردیم پاسخ مناسب پیدا کنید. آیا شما اطلاعات تکمیلی بیشتری درباره خورشید دارید که بخواهید به این مطلب اضافه کنید؟

اگر دنبال محصولات و لامپ‌های مناسبی برای استفاده در خانه، اتاق و محل کار خود هستید که بتوانید ترکیب خوبی برای استفاده از نور طبیعی و نور مصنوعی داشته باشید، سری به فروشگاه بروکس بزنید. می‌توانید انواع لامپ‌های ال‌ای‌دی با بهترین کیفیت را در فروشگاه بروکس پیدا کنید.

سؤالات متداول

نور خورشید چه رنگی است؟

نور خورشید سفید است اما به‌خاطر عبور از فیلتری به اسم اتمسفر زمین، نور سفید آن به طیف‌های مرئی رنگی تجزیه می‌شود. ما خورشید را زرد رنگ می‌بینیم به علت داشتن طول موج کوتاه‌تر و پراکندگی کمتر نور زرد.

دلیل رنگ قرمز و نارنجی خورشید در ساعات شروع و پایانی روز چیست؟

هنگام غروب یا طلوع، خورشید به افق زمین نزدیک‌تر می‌شود. در چنین حالتی نور باید از لایه ضخیم‌ترین قسمت لایه اتمسفر عبور کند تا به چشم برسد همین موضوع باعث می‌شود تجزیه نور سفید خورشید بیشتر انجام شود و نور آبی تا بیشترین حد پراکنده و محو شود. هر چه رنگ آبی در نور دریافتی چشم ما کمتر شود، خورشید قرمز‌تر به نظر می‌رسد. همین موضوع باعث می‌شود که هم خورشید و هم آسمان اطراف آن قرمز دیده شوند.

نور خورشید در خارج از جو زمین به چه رنگ است؟

اتمسفر جوی است که فقط مخصوص کره زمین است. به همین دلیل تجزیه‌گری برای رنگ خورشید در فضا نیست. در خارج از جو زمین، نور خورشید درست مطابق رنگ واقعی آن دیده می‌شود و سفیدرنگ است.