فرایند تأمین نور فضاهای مسکونی، اداری و تجاری روزبه‌روز تنوع بیشتری پیدا می‌کند و ابزار نورپردازی و روشنایی بیشتری در سایزها و اشکال مختلف تولید و به بازار عرضه میشوند. صاحبان ساختمان‌ها باتوجه به کاربردی که هر فضا دارد، می‌توانند از گزینه‌های مختلفی استفاده کنند. برخی نورپردازی‌ها استفاده از لوسترها را ترجیح می‌دهند، برای برخی مکان‌ها چراغ‌های دیواری مناسب هستند و در موارد دیگر، چراغ‌های زمینی هستند که وظیفه نورپردازی را انجام می‌دهند. در برخی از موارد نیز انواع ابزار نورپردازی باهم ترکیب میشوند تا نور لازم برای فضا را تأمین کنند. یکی از ابزارهای نورپردازی زیبا و متنوعی که امروز در بازار عرضه می‌شود، آباژورها هستند. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی آباژورها و انواع آن‌ها بپردازیم. اگر می‌خواهید همه چیز درمورد آباژور و انواع آن بدانید، با ما همراه باشید.
آباژور چیست؟
آباژور وسیله‌ای است که با استفاده از آن روی لامپ را می‌پوشانند تا نور منعکس‌شده از لامپ در اطراف پخش شود. مصالح متنوعی در ساخت آباژورها استفاده می‌شود، مانند شیشه، کاغذ، سنگ و حتی پارچه. این ابزار نورپردازی معمولاً به شکل مخروطی و استوانه‌ای طراحی می‌شود و می‌توان آن را روی لامپ‌های کف اتاق، لامپ‌های روی میز و حتی لامپ‌های معلق نصب کرد. کاربرد دیگر آباژورها، استفاده در طرح‌های لامپ‌های سقفی است که به انتشار یا کنترل آن کمک زیادی می‌کنند. در کنار وظیفه اصلی این ابزار نورپردازی که انتشار نور است، آن‌ها خواص زیبایی‌‌بخشی و تزیینی بسیاری نیز دارند. در کنار زیبایی و نورپردازی، این ابزار از ساطع شدن شدید و مستقیم نور جلوگیری کرده و از این طریق به سلامت چشم‌ها و خوب دیدن، کمک زیادی می‌کند. بعضی از آباژورها را با یک آستر مات سفید یا طلایی می‌پوشانند که تاحدامکان نور از قسمت‌های پایین و بالای آباژور ساطع شود و درعین‌حال مانعی برای پخش نور از دیواره‌ها وجود نداشته باشد. در برخی از موارد، سایه را به‌طور عمدی در آباژور پررنگ می‌کنند تا نوعی زیبایی را به محیط اضافه کنند. آباژورها یکی از خاص‌ترین ابزار نورپردازی هستند که بیشتر وظیفه نورپردازی تکمیلی در کنار سایر ابزار روشنایی را بر عهده دارند.
نورپردازی ضمن ایجاد زیبایی و روشنایی در فضای ساختمان، در محیط آن تغییرات اساسی به‌وجود می‌آورد که به همین دلیل آن را جزو اصلی‌ترین بخش‌های طراحی دکوراسیون داخلی می‌دانند. این مسئله باعث شده است که نورپردازی همچون سایر علوم مربوط به معماری و دکوراسیون داخلی ساختمان تبدیل به فرایند تخصصی و به روش‌های مختلفی اجرا شود. در مقاله انواع تکنیک‌های نورپردازی این روش‌های مختلف ذکر شده است.
تاریخچه آباژور
در سال‌های پایانی قرن هفدهم در پاریس، اولین نسخه‌های فانوس‌های عمومی در خیابان‌ها نصب شدند و در طول شب جاده‌ها را به زیبایی روشن کردند. این چراغ‌ها که با روغن کار می‌کردند، ساطع‌کننده‌‌های نوری بودند که در بالای دیوارهای خیابان تعبیه و نصب می‌شدند. همچنین در میلان در سال ۱۷۸۵ چراغ‌های نفتی عمومی به خیابان‌ها وارد شدند و روشنی‌بخش خیابان‌های شهر میلان شدند. چراغ‌های نصب‌شده در میلان، حاوی تعدادی فتیله بودند و در بالای آن‌ها یک نیمکره قرار داشت که شعله نور را به پایین و اطراف ساطع می‌کرد. ایده صنعتی‌کردن روشنایی با تولید گاز ابتدا توسط فردریش آلبرت وینستور پیشنهاد شد که قصد داشت با یک کارخانه تولید گاز و انتقال آن از طریق چراغ‌های گازی، خیابان‌ها را روشن کند. اگرچه در ابتدا شرکت‌های گازی توانستند گاز کافی برای تأمین نور را فراهم کنند، اما همواره خطر انفجار و انتشار گازهای سمی وجود داشت. شعله‌هایی که از این چراغ‌ها ساطع می‌شد، بسیار یکنواخت و غیرقابل‌کنترل بود و می‌توانستند نور سفید را به زیبایی و درخشندگی پخش کنند.
یکی از معایب این نوع چراغ‌ها، گرمای بسیار شدیدی بود که از آن‌ها ساطع و با انتشار کربن‌دی‌اکسید، باعث کاهش اکسیژن در فضا می‌شد. در مکان‌هایی همچون سالن تئاتر، استفاده از تعداد بالایی از این چراغ‌ها باعث سردرد و گیجی تماشاگران شده و گوگرد و آمونیاکی که در حین روشنایی می‌سوخت، باعث خرابی صندلی‌ها و مبلمان سالن تئاتر می‌شد. برای رفع این مشکل و کنترل تابش شدید نور از شیشه و پارچه‌های روشن استفاده شده بود.
پس از حدود ۱۰۰ سال، توماس ادیسون و جوزف سوان توانستند لامپ‌های رشته‌ای را توسعه دهند. این لامپ‌ها تابش بسیار شدیدی داشتند و نور خیره‌کننده‌ای به فضا می‌دادند. برای کنترل این نور شدید از آباژور استفاده می‌شود. این آباژورها از شیشه‌های تیفانی رنگی ساخته می‌شدند و قابلیت کنترل و هدایت نور را فراهم می‌آورند. مزیت بزرگ لامپ‌های رشته‌ای برقی، نداشتن شعله و اثرات احتراق و همچنین نبود خطر انفجار و آتش‌سوزی بود. همچنین دیگر لازم نبود نگران خطرات مسمومیت با گاز و دی‌اکسیدکربن باشند. در نهایت رشته‌هایی از الیاف گیاهی کربنیزه شدند، سپس الیاف بامبو ساخته شد و در ادامه آلیاژهای فلزی ساخته شدند. این فرآیند ادامه داشت تا این که در اوایل قرن بیستم، یعنی در سال ۱۹۰۴، رشته تنگستن اختراع شد.
هرچند که کم‌مصرف بودن آباژور در استفاده از آن تأثیر به‌سزایی دارد، اما آرامش‌بخش بودن آن در فضای داخلی خانه، موجب شده است تا کسانی که در پی یافتن وسایل خاص و مناسب برای دکوراسیون داخلی خانه خود هستند، به سراغ آباژور بروند. همچنین استفاده از لامپ مناسب برای آباژور بسیار مهم است؛ بنابراین مقاله لامپ مناسب برای آباژور می‌تواند در انتخاب لامپ مناسب برای آباژورتان، کمک بسیاری بکند.
انواع آباژورها
آباژورها در طرح‌های مختلفی عرضه میشوند که انواع این طرح‌ها عبارتند از:
- آباژور طرح امپراطوری
- آباژور طرح زنگی
- آباژور طرح درام
- آباژور طرح جدید
- آباژور طرح مستطیلی و مربعی
- آباژور طرح کاسه‌ای
ما قصد داریم در ادامه به بررسی این انواع آباژور بپردازیم:
آباژور طرح امپراطوری
آباژور امپراطوری ظاهر استانداردی برای انتشار و ساطع کردن نور دارد. نور از طریق شکل مخروطی کلاسیک این ابزار، به سمت پایین ساطع می‌شود.
آباژور طرح زنگی (Bell)
این مخروط دامن‌شکل حالت ظریفی دارد و در پایین آن لبه‌های پهنی طراحی شده است. از این نوع آباژورها معمولاً برای طراحی دکوراسیون سنتی و مدرن استفاده می‌شود.
آباژور طرح درام
آباژور درام حالتی استوانه‌ای و گسترده دارد که از اضلاع بلند و مساوی با لبه‌های پهن تشکیل شده است که اجازه می‌دهد نور به شکل مساوی به سمت پایین و بالا ساطع می‌شود.
آباژور طرح جدید
آباژورهای با طرح جدید، در اشکال، اندازه‌ها و طرح‌های منحصربه‌فردی عرضه میشوند. این آباژورها ظاهر بسیار خاصی دارند و احتمال این که نظر مشتری را جلب کنند، بسیار زیاد است.
آباژور طرح‌های مستطیلی و مربعی
این طرح‌ها بیشتر در دکوراسیون‌های مدرن استفاده میشوند. سایه‌های طرح مستطیلی دو ضلع بلند دارند، درحالی‌که در طرح مربعی، اضلاع باهم برابر هستند.
آباژور طرح کاسه‌ای
این طرح مشابه آباژورهای امپراطوری است. آباژورهای کاسه‌ای شکلی مشابه یک تشت پهن دارند که نور را به میزان زیادی به سمت پایین ساطع می‌کنند.
هرچند که استراحت و مطالعه کتاب در روز آفتابی بسیار ایدهال است، اما برای استراحت و مطالعه در داخل خانه نیاز به یک چراغ مطالعه داریم که مناسب فضای خانه باشد و هم به چشمانمان آسیب وارد نکند. این نور مناسب کیفیت مطالعه ما را بالا می‌برد. برای اینکه بدانید لامپ مناسب برای این کار کدام است، می‌توانید به مقاله لامپ مناسب برای مطالعه مراجعه کنید.
نکات مهم در زمان خرید و نصب آباژور
اگر می‌خواهید برای اتاق‌خواب خود آباژور تهیه کنید، بهتر است از مدل‌های تیره‌تر استفاده کنید. این مدل‌ها نور را کاهش می‌دهند و در خواب شب اختلالی ایجاد نمی‌کنند.
نباید فراموش کنید که آباژورها نور را به سمت پایین ساطع می‌کنند و برای استفاده از آن‌ها باید یک پایه یا یک میز با ارتفاع کافی تهیه کرد تا وظیفه انتشار نور به‌خوبی انجام شود. رنگ آباژور شما هم به‌ظاهر اتاق و هم به‌ظاهر لامپ‌های شما کمک می‌کند. یک رنگ مناسب می‌تواند طراحی داخلی شما را بهبود دهد و ظاهری منسجم و متعادل به خانه شما ببخشد. انتخاب رنگی که با حس اتاق هماهنگ باشد باید اولویت اصلی شما باشد. آباژورهای تیره‌تر نور کمتری ایجاد می‌کنند و فضایی مرموز یا رمانتیک را خلق می‌کنند. از سوی دیگر، آباژورهای با رنگ روشن می‌توانند حتی اتاق‌های بدون پنجره را روشن و شاداب کنند و به آن‌ها زیبایی ببخشند.
جنس آباژور بسیار مهم است. این قسمت همواره در معرض تابش نور شدید و گرم لامپ است و باید از آباژوری با مصالح مناسب استفاده شود که در طول زمان کیفیت خود را از دست ندهد.
اگر برای پذیرایی یا آشپزخانه و کلاً هر فضای دیگر قصد دارید آباژور تهیه کنید، نباید هماهنگی آن را هم با سایر ابزار نورپردازی و هم پایه و میز زیر آن، فراموش کنید. مثلاً می‌توانید از آباژورهای خمیده در میز ناهارخوری، آباژور رومیزی در اتاق‌خواب و آباژور پایه بلند در سالن استفاده کنید. آباژور باید در حدود دوسوم ارتفاع پایه آن باشد. برای اندازه مناسب لامپ، باید پایه لامپ خود را در نظر بگیرید و در دو ضرب کنید. پهن‌ترین قسمت آباژور شما باید اقلا 0.5 اینچ پهن‌تر از گسترده‌‌ترین قسمت‌های پایه آن در هر دو طرف باشد. با محاسبه این موارد شما می‌توانید یک لامپ مناسب برای آباژور خود انتخاب کنید.
کلام آخر
در این مقاله، ما به بررسی آباژور و انواع آن پرداختیم. آباژورها یکی از خاص‌ترین ابزار نورپردازی هستند که بیشتر وظیفه نورپردازی تکمیلی در کنار سایر ابزار روشنایی را برعهده دارند. ما به تشریح ساختار و چگونگی نوردهی آباژورها پرداختیم که این می‌تواند به شما کمک کند تا با خواص این وسیله و موارد مناسب برای استفاده از آن به‌خوبی آشنا شوید. در ادامه نیز انواع آباژور را از نظر شکل به شما معرفی کردیم که می‌تواند راهنمای مناسبی برای تزیین دکوراسیون فضاهای مدنظر شما باشد.
سؤالات متداول
چطور متوجه شویم که به چه نوع آباژوری نیاز داریم؟
آباژور باید در حدود دوسوم ارتفاع پایه آن باشد. برای اندازه مناسب لامپ، باید پایه لامپ خود را در نظر بگیرید و در دو ضرب کنید. پهن‌ترین قسمت آباژور شما باید حداقل 0.5 اینچ پهن‌تر از گسترده‌‌ترین قسمت‌های پایه آن در هر دو طرف باشد. با محاسبه این موارد شما می‌توانید یک لامپ مناسب برای آباژور خود انتخاب کنید.
آیا رنگ آباژور مهم است؟
بله، رنگ آباژور شما هم به‌ظاهر اتاق و هم به‌ظاهر لامپ‌های شما کمک می‌کند. یک رنگ مناسب می‌تواند طراحی داخلی شما را بهبود دهد و ظاهری منسجم و متعادل به خانه شما ببخشد.
آباژورها باید چه رنگی باشد؟
انتخاب رنگی که با حس اتاق هماهنگ باشد، باید اولویت اصلی شما باشد. آباژورهای تیره‌تر نور کمتری ایجاد می‌کنند و فضایی مرموز یا رمانتیک را خلق می‌کنند. از سوی دیگر، آباژورهای با رنگ روشن می‌توانند حتی اتاق‌های بدون پنجره را روشن و شاداب کنند و به آن‌ها زیبایی ببخشند.