روش‌های نورپردازی در عکاسی پرتره

عکاسی پرتره یکی از پرطرفدارترین و پردرآمدترین ژانرهای عکاسی است. بااین‌حال، برای موفقیت در این ژانر، باید تکنیک‌های اساسی نورپردازی پرتره را بدانید. نور چیزی است که یک عکس را می‌سازد یا خراب می‌کند. در عکاسی پرتره، دانستن اینکه چگونه از نور برای تمجید و تملق از سوژه خود یا ایجاد حال و هوای موردنظر خود استفاده کنید، کلید ثبت تصاویر خیره‌کننده است. به طور خلاصه، درک انواع تکنیک‌های نورپردازی برای عکاسی پرتره مهم است، صرف‌نظر از اینکه در مورد منبع نور طبیعی یا مصنوعی صحبت می‌کنید. ما در این مقاله به روش های نورپردازی در عکاسی پرتره خواهیم پرداخت و به شما روش‌های مختلف آن را آموزش خواهیم داد. برای آشنایی بهتر با این تکنیک‌ها در ادامه این مطلب از مجله بروکس همراه ما باشید.

انواع تکنیک‎های نورپردازی در عکاسی پرتره

یادگیری نحوه دست‌کاری منبع نوری که در اختیار دارید با تغییر زوایای نور یا حرکت‌دادن سوژه به‌صورت خود، می‌تواند منجر به ثبت پرتره‌های خلاقانه و حتی دراماتیک شود. بازی با نور یعنی شما نه‌تنها نور را برای این تصاویر دست‌کاری می‌کنید، بلکه در حال دست‌کاری سایه‌ها و نحوه ریزش آنها روی صورت سوژه نیز هستید.

چه نوع الگوها و سبک‌های نورپردازی می‌توانند به شما کمک کنند تا آن تصویر جذاب و فراموش‌نشدنی را ثبت کنید؟ ما در ادامه این مقاله ۱۳ تکنیک از روش های نورپردازی در عکاسی پرتره را به شما ارائه خواهیم داد که بتوانید به‌راحتی از آنها استفاده کنید تا به شما در ثبت آن پرتره جذاب و خیره‌کننده کمک کند. این تکنیک‌ها عبارت‌اند از:

• نورپردازی کچ لایت (Catch Lights)
• نورپردازی پروانه‌ای (Butterfly Lighting)
• نورپردازی تاشو (Clamshell Lighting)
• نورپردازی اسپلیت (Split Lighting) یا نورپردازی یک‌طرفه
• پرکردن نورپردازی اسپلیت (Split Lighting) با یک نور بازتابنده پرکننده
• نورپردازی حلقه‌ای یا سایه‌روشن (Loop Lighting)
• نورپردازی رامبراند (Rembrandt Lighting)
• نورپردازی حاشیه‌ای (Rim Lighting)
• نورپردازی گسترده (Broad Lighting)
• نورپردازی کوتاه (Short Lighting)
• نورپردازی زیر نور (Underlighting)
• نورپردازی با نور پس‌زمینه (Backlighting)
• نورپردازی با نور پس‌زمینه دوگانه (Double Backlighting)

برای اطلاع از اهمیت و تأثیر نور در عکاسی می‌توانید مقاله تأثیر نور در عکاسی را مطالعه کنید.

۱. نورپردازی (Catch Lights)

تکنیک نورپردازی کچ لایت (Catch Lights) یا نورپردازی چشم که به آن نورپردازی اوبیز هم گفته می‌شود، منبع نوری است که در ساخت هاله نور یا نور بازتابی بر چشم سوژه در عکاسی پرتره کاربرد دارد. Catch Lights منابع نوری برای برجسته‌سازی نور در چشمان سوژه پرتره هستند. بدون نورپردازی Catch Lights، چشم‌ها بی‌روح به نظر می‌رسند. بنابراین، اولین کاری که می‌خواهید انجام دهید این است که از منبع نوری استفاده کنید که این های‌لایت‌ها و هاله نور را در چشم ایجاد کند. این بدان معناست که شما به یک منبع نور نیاز دارید که در جلو یا کمی در کنار مدل عکاسی شما باشد. شما می‌خواهید که نور در وسط یا گوشه بالایی عنبیه درخشندگی ایجاد کند. مدل شما مجبور نیست برای ایجاد برجستگی نور در چشمانش، مستقیماً به منبع نور نگاه کند.

در واقع، حتی می‌توانید با قراردادن مدل عکاسی در کنار یک پنجره باز، Catch Lights را دریافت کنید. هرچه مدل شما به منبع نور نزدیک‌تر باشد، نقاط برجسته بزرگ‌تر خواهد بود. نورپردازی Catch Lights، به سوژه عکاسی جان می‌بخشند.

اگر در خارج از منزل عکاسی می‌کنید، می‌توانید کمی بالاتر از مدل خود قرار بگیرید وCatch Lights را ایجاد کنید. همان‌طور که مدل عکاسی شما به لنز دوربین نگاه می‌کند، آسمان در چشمان او منعکس می‌شود. اگر روز روشن و آفتابی است، ممکن است بخواهید مدل را در سایه قرار دهید تا نگاه‌کردن به آسمان برای آنها ناراحت‌کننده نباشد.

یکی از رایج‌ترین شیوه‌های نورپردازی که از چند سال گذشته در دکوراسیون خانه‌ها طرفداران زیادی پیدا کرده، نورپردازی آسمان شب در بخش‌های مختلف خانه؛ از اتاق خواب تا پذیرایی است.

۲. نورپردازی پروانه‌ای (Butterfly Lighting)

این تکنیک به دلیل شکل متمایز سایه‌ای که در زیر بینی مدل عکاسی ایجاد می‌کند، نورپردازی پروانه‌ای نام‌گذاری شده است. نورپردازی پروانه‌ای در میان تنظیمات نورپردازی پرتره موردعلاقه است، زیرا برای اکثر چهره‌ها جذاب است. نورپردازی پروانه‌ای بر خط فک و گونه‌ها تاکید می‌کند و همچنین برای انواع پوست‌ها جذاب است. این کار باعث می‌شود که آن را به یک تکنیک رایج برای عکاسی زیبایی و تقلید از عکس‌های پرزرق‌وبرق دهه ۱۹۵۰ تبدیل کند.

این تکنیک همچنین سایه‌ای را در زیر چانه و اطراف گونه‌ها ایجاد می‌کند و اگر از سوژه عکاسی خود بخواهید سر خود را به‌صورت زاویه‌دار بچرخاند، موجب عمیق‌تر شدن سایه‌های روی گونه‌ها خواهد شد. با قراردادن منبع نور اصلی مستقیماً در پشت و بالای دوربین خود به نور پروانه‌ای می‌رسید. این نورپردازی باید با زاویه ۴۵ درجه به سمت پایین روی سوژه عکاسی قرار گیرد.

۳. نورپردازی تاشو (Clamshell Lighting)

تکنیک نورپردازی تاشو دقیقاً همان تکنیک پروانه با بازتابنده Reflector نور است. شما نور پروانه‌ای را همان‌طور که در بالا توضیح داده شد تنظیم می‌کنید؛ یعنی مستقیماً در پشت و بالای دوربین خود و فقط یک بازتابنده Reflector نور به آن اضافه می‌کنید. بازتابنده نور باید در دامان سوژه قرار گیرد و برای بازتاب بخشی از آن نور به‌عنوان یک نور پرکننده عمل می‌کند.

این تکنیک حتی نور ملایم‌تری را برای زیبایی عکس‌ها ایجاد می‌کند و با حرکت‌دادن منبع نور به عقب‌تر، می‌تواند سایه‌های عمیق‌تری ایجاد کند که برای پرتره‌های مردانه رایج است. سایه‌های روی استخوان گونه صورت را لاغر می‌کند و خط فک را بولد می‌کند.

۴. نورپردازی اسپلیت (Split Lighting) یا نورپردازی یک‌طرفه

نورپردازی اسپلیت Split lighting یا نورپردازی یک‌طرفه، همان‌طور که از نامش پیداست، صورت را به دونیم تقسیم می‌کند که یک طرف آن در نور و طرف دیگر در سایه است. بیشتر برای مردان به‌جای زنان استفاده می‌شود زیرا تصاویر دراماتیک و مردانه‌تری ایجاد می‌کند. با نورپردازی یک‌طرفه، تنها نوری که در سمت سایه صورت قرار دارد، catch light چشم است، اما تغییراتی وجود دارد که منجر به نور ملایم‌تری می‌شود. این نور بیشتر در سمت سایه صورت می‌تابد.

ایجاد نورهای یک‌طرفه آسان است. شما به‌سادگی می‌توانید منبع نور خود را در کنار مدل عکاسی قرار دهید. نورپردازی یک‌طرفه همچنین می‌تواند در کنار و کمی پشت مدل عکاسی باشد که باعث ایجاد سایه‌های چشمگیرتری می‌شود. این یک تکنیک عالی برای ایجاد تصاویر جدی است، همچنین پوست را کم‌نقص‌تر می‌کند.

۵. پرکردن نورپردازی اسپلیت (Split Lighting)

این روش یک تغییر در تکنیک نورپردازی یک‌طرفه است که منجر به نمایان شدن بیشتر چهره نسبت به نورپردازی واقعی یک‌طرفه می‌شود. در این روش، نور در یک طرف صورت برجسته‌تر است، اما طرف دیگر صورت به‌راحتی قابل‌مشاهده است. شما می‌توانید از این کار زمانی استفاده کنید که درام ایجاد شده توسط تکنیک نورپردازی یک‌طرفه را دوست دارید، اما می‌خواهید جزئیات بیشتری را در سمت سایه صورت مشاهده کنید. اساساً نورپردازی یک‌طرفه از یک بازتابنده برای نشان‌دادن بیشتر قسمت‌های کناری صورت در سایه‌ها استفاده می‌کند.

اجرای این تکنیک بسیار ساده است. شما منبع نور را همان‌طور که با نورپردازی واقعی یک‌طرفه قرار می‌دهید، اما سپس یک بازتابنده را در طرف مقابل منبع نور قرار می‌دهید. این مقداری از نور را به سمت صورت در سایه منعکس می‌کند.

۶. نورپردازی حلقه‌ای یا سایه‌روشن (Loop Lighting)

نورپردازی حلقه‌ای سایه کوچکی از بینی سوژه عکاسی روی گونه آن ایجاد می‌کند. این تکنیک نورپردازی یک واسطه شاد بین نورپردازی ملایم و زیبایی است که توسط تکنیک پروانه‌ای ایجاد می‌شود و تصاویر دراماتیک‌تر با سایه‌ها ایجاد می‌کند. اساساً، اگر به دنبال تصویر زیبایی هستید که با روش نورپردازی پروانه‌ای ایجاد شده است، اما با مقداری ابعاد و علاقه بیشتر، این همان تکنیک نورپردازی است که می‌خواهید استفاده کنید.

برای ایجاد این نوع نورپردازی عکاسی پرتره، نور پشت دوربین را مانند تکنیک نورپردازی پروانه‌ای تنظیم می‌کنید، اما به‌جای اینکه نور مستقیماً پشت دوربین باشد، به یک سمت تا زاویه ۴۵ درجه سوژه عکاسی تنظیم می‌شود. علاوه بر این، نور باید بالاتر از سوژه عکاسی باشد و باید به‌اندازه کافی دور باشد تا سایه ایجاد کند، اما به‌اندازه کافی نزدیک باشد تا چهره سوژه عکاسی را کاملاً روشن کند.

۷. نورپردازی رامبراند (Rembrandt Lighting)

تکنیک نورپردازی رامبراند (Rembrandt Lighting)، همان تکنیک نورپردازی حلقه‌ای یا سایه‌روشن است، اما منبع نور معمولاً در آن با زاویه ۴۵ درجه نسبت به سوژه تنظیم می‌شود. نور را بیشتر به سمت سوژه حرکت می‌دهید تا جایی که طرف مقابل صورت (سمت سایه‌ها) مثلث کوچکی از نور روی گونه و درست زیر چشم داشته باشد. همچنین باید ارتفاع نور را ۳۰ یا ۶۰ سانتیمتر بالاتر از سطح چشم قرار دهید. اگر از یک منبع نور استفاده می‌کنید، می‌توانید از یک بازتابنده برای ایجاد این تنظیم نور استفاده کنید. نور رامبراند با مثلث نور زیر چشم در کنار صورت در سایه‌ها مشخص می‌شود.

مقاله نورپردازی در تئاتر می‌تواند به شما در مورد صحنه‌ها، لحظات و حالات خاص نورپردازی کمک کند.

۸. نورپردازی حاشیه‌ای (Rim Lighting)

تکنیک نورپردازی حاشیه‌ای بیشتر به نکات برجسته‌ای که نور ایجاد می‌کند مربوط می‌شود تا سایه‌ها. با نورپردازی حاشیه‌ای، بیشتر چهره سوژه عکاسی در سایه است، اما لبه باریکی از نور در یک طرف صورت سوژه عکاسی وجود دارد. در تکنیک نورپردازی حاشیه‌ای نیز همانند نورپردازی رامبراند، منبع نور در زاویه ۴۵ درجه نسبت به سوژه قرار می‌گیرد، اما به‌جای جلوی سوژه، در پشت سوژه قرار می‌گیرد. می‌توانید ارتفاع منبع نور را تغییر دهید تا وقتی عرض و محل قرارگیری حاشیه نور ایجاد شده توسط این تکنیک را تغییر دهید.

این تکنیک اغلب برای عکاسی از ورزشکاران استفاده می‌شود زیرا بر شکل سوژه عکاسی تأکید می‌کند. بااین‌حال، اگر سوژه عکاسی مشکلات پوستی داشته باشد، کمتر دلچسب است و اگر بخواهید هر قسمت از صورت یا بدن را به‌غیر از آن لبه روشن کنید، به نورپردازی پرکننده نیاز دارید. نورپردازی حاشیه‌ای، یک حاشیه از نور ایجاد می‌کند که از شکل سوژه عکاسی پیروی می‌کند.

۹. نورپردازی گسترده (Broad Lighting)

نورپردازی گسترده به همان اندازه که یک استایل برای نورپردازی است، یک الگوی نورپردازی نیست. نورپردازی گسترده را می‌توان با بسیاری از الگوهای نورپردازی که قبلاً موردبحث قرار گرفت، استفاده کرد. نورپردازی گسترده زمانی به کار می‌رود که صورت سوژه کمی از مرکز دور شود. این سبک از نورپردازی، یک ناحیه از نور گسترده را در یک طرف صورت ایجاد می‌کند و آن طرف را بزرگ‌تر نشان می‌دهد. طرف دیگر در سایه است و کوچک‌تر به نظر می‌رسد.

این استایل را می‌توان برای افرادی که صورت باریکی دارند استفاده کرد تا پهن‌تر به نظر برسد، اما ممکن است برای افرادی با صورت گرد مناسب نباشد. از این تکنیک می‌توان برای ایجاد پرتره‌هایی که high key portraits نامیده می‌شوند، استفاده کرد. اینها پرتره‌هایی هستند که بیشتر تون‌های تصویر در سمت روشن مقیاس قرار دارند که تمایل به ایجاد حال و هوای سرزنده یا شادی دارد.

۱۰. نورپردازی کوتاه (Short Lighting)

نورپردازی کوتاه برعکس نورپردازی گسترده است. نورپردازی کوتاه، طرف صورت را که به سمت دوربین چرخیده است، بیشتر در سایه قرار می‌دهد. این کار با چرخاندن سمتی از صورت خود که از دوربین دور است به سمت منبع نور انجام می‌شود. سپس سایه‌ها روی نزدیک‌ترین طرف صورت به دوربین می‌افتند. نورپردازی کوتاه، برعکس نور گسترده، سایه‌هایی را در نزدیک‌ترین سمت صورت به دوربین ایجاد می‌کند.

این تکنیکی است که برای اکثر افراد، لاغرکننده و جذاب‌کننده است. همچنین تکنیک نورپردازی کوتاه برای ایجاد پرتره‌هایی که low key portraits نامیده می‌شوند نیز استفاده می‌شود. low key portraits، پرتره‌هایی هستند که تقریباً ۸۰ درصد از تون‌های تصویر در آن تیره هستند. اینها از انواع پرتره‌هایی هستند که حالتی قدرتمند، دراماتیک و مرموز ایجاد می‌کنند.

۱۱. نورپردازی زیر نور (Underlighting)

تکنیک نورپردازی زیر نور، یک تکنیک نورپردازی عکاسی پرتره است که احتمالاً به‌ندرت استفاده می‌شود و می‌تواند یک اثر تاریک و دراماتیک ایجاد کند. در واقع، اغلب به‌عنوان نور فیلم به آن ارجاع می‌شود. این همان نورپردازی است که در فیلم‌ها می‌بینید که در آن قهرمان یا شرور در شب از بالا به شهر نگاه می‌کنند. سوژه از پایین روشن می‌شود و صحنه دراماتیک است. برای آشنایی با نور فیلم می‌توانید مقاله نورپردازی در سینما را مطالعه کنید.

این تکنیک با قراردادن نور در مقابل سوژه و زاویه دادن آن به سمت بالا ایجاد می‌شود تا به‌صورت برخورد کند. معمولاً اگر سوژه عکاسی لباس‌های تیره بپوشد، تکنیک نورپردازی زیر نور بهتر عمل می‌کند، اما ممکن است رنگ‌های روشن‌تر با تیره ترکیب شود. شما فقط لباس‌های رنگ روشن را نمی‌خواهید و احتمالاً با این تکنیک پس‌زمینه تیره می‌خواهید. نورپردازی می‌تواند تصویری قهرمانانه یا شرورانه ایجاد کند.

نورپردازی با پنل‌های LED یکی دیگر از نورپردازی‌های کاربردی است که امروزه در مکان‌های مختلف از آن استفاده می‎‌کنند.

۱۲. نورپردازی با نور پس‌زمینه (Backlighting)

تکنیک نورپردازی با نور پس‌زمینه، همان‌طور که به نظر می‌رسد، تکنیکی است که در آن سوژه عکاسی از پشت روشن می‌شود. این یک افکت هاله‌ای در اطراف سر سوژه عکاسی شما ایجاد می‌کند. همچنین باید از یک بازتابنده برای ایجاد نور ملایم روی صورت استفاده کنید و مراقب باشید که ارتفاع نور را طوری کم کنید که پشت سر سوژه قرار گیرد.

این تکنیک زمانی استفاده می‌شود که می‌خواهید آن هاله را ایجاد کنید و زمانی که می‌خواهید سوژه عکاسی و پس‌زمینه را کمی بیشتر از هم جدا کنید. بااین‌حال، اگر صورت سوژه عکاسی شما موهای پرزمانند زیادی داشته باشد، تکنیک خوبی نیست.

۱۳. نورپردازی با نور پس‌زمینه دوگانه (Double Backlighting)

تکنیک نورپردازی با نور پس‌زمینه دوگانه، یک تنظیم خلاقانه دو نور است که منجر به تصاویر دراماتیک می‌شود. به این تکنیک، تکنیک نورپردازی گورکن نیز می‌گویند، زیرا سایه‌ها و نور الگویی شبیه به نشانه روی صورت گورکن ایجاد می‌کنند.

برای این کار باید دو نور با زاویه ۴۵ درجه پشت سوژه عکاسی همراه با دو سافت باکس بزرگ تنظیم شوند. نور باید دور موها و شانه‌های سوژه عکاسی بپیچد و یک الگوی شکل W از نور و سایه ایجاد کند. سافت باکس‌ها نور را پخش می‌کنند و می‌توانند به ایجاد سایه‌های ملایم‌تری کمک کنند که بیشتر برای زنان استفاده می‌شود. سایه‌های خشن برای صورت تراشیده مرد به‌خوبی کار می‌کنند.

شکی نیست که این تکنیک نورپردازی برای ثبت یک پرتره زیبا یا قدرتمند ضروری است. برای اینکه تصمیم بگیرید از کدام تکنیک استفاده کنید، ابتدا باید تصمیم بگیرید که چه نوع خلق و خویی را می‌خواهید ایجاد کنید.

در ادامه می‎توانید به مقاله اصول نورپردازی ترکیبی مراجعه کنید و با انواع روش‎های نورپردازی ترکیبی آشنا شوید.

کلام آخر

در این مطلب به بررسی روش‌های نورپردازی در عکاسی پرتره پرداختیم. دانستیم که با چه تکنیک‌های می‌توان سوژه را برجسته کرد، فضای یک عکس را رمانتیک یا مرموز جلوه داد و … . شما از تجربه‌های خود و روش‌هایی که در عکاسی استفاده می‌کنید، برای ما بنویسید.

سوالات متداول:

نورپردازی Catch Lights چیست؟

نورپردازی Catch Lights در ساخت هاله نور یا نور بازتابی بر چشم سوژه در عکاسی پرتره کاربرد دارد.

نورپردازی پروانه‌ای بر کدام قسمت از چهره سوژه عکاسی تاکید دارد؟

نورپردازی پروانه‌ای بر خط فک و گونه‌ها تاکید می‌کند و همچنین برای انواع پوست‌ها جذاب است.

تکنیک نورپردازی کوتاه (Short Lighting)، چه خاصیتی برای افراد دارد؟

این تکنیکی است که برای اکثر افراد، لاغرکننده و جذاب‌کننده است.