اگر نور در زندگی نبود چه باید می‌کردیم؟! تابه‌حال به این فکر کرده‌اید؟ اولین لامپ در حدود ۷۰هزار سال قبل از میلاد اختراع شد. شکل اولیه آن شبیه به یک سنگ توخالی یا صدف بود که با خزه یا مواد مشابه که با چربی حیوانی آغشته و مشتعل شده بود، پر می‌شد. همین لامپ اولیه باعث الهام بیشتر انسان‌ها از طبیعت شد و شروع به تقلید از اشکال طبیعی با ظروف سفالی دست‌ساز، آلاباستر و لامپهای فلزی کردند.
بعداً فتیله‌ها برای کنترل سرعت سوختن به لامپهای اولیه اضافه شدند. در حدود قرن هفتم قبل از میلاد، یونانیان شروع به ساخت لامپهای سفالی برای جایگزینی مشعل‌های دستی کردند. از همان تاریخ تا امروز، تاریخچه لامپ رفته‌رفته غنی‌تر شد و انواع لامپهای مختلف تولید و عرضه شدند. هنوز هم فناوری استفاده و ساخت لامپ در حال رشد است و روز‌به‌روز پیشرفت می‌کند. اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره تاریخچه لامپ بدانید، این مطلب از مجله بروکس برای شماست.
هدف از اختراع لامپ
نور همیشه اهمیت زیادی در زندگی انسان‌ها داشته است. در روز انسان‌ها روشنایی لازم برای کار و فعالیت خود را از منابع طبیعی مثل خورشید می‌گرفتند، اما شب زمانی بود که دیگر خبری از آن نور طبیعی نبود! با پیشرفته‌تر شدن زندگی انسان‌ها و رشد شهرنشینی، دیگر نمی‌شد فقط به همان نور طبیعی برای گذران زندگی اکتفا کرد. این جا بود که کم‌کم جرقه اختراع و استفاده از نورهای مصنوعی و لامپ زده شد. کلمه لامپ از کلمه یونانی lampas به معنای مشعل گرفته شده است. روند تکامل لامپ از لامپهای نفتی شروع شد و تا لامپهای هالوژن و لامپهای فلورسنت که امروز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند، ادامه پیدا کرد.
نور طبیعی و مصنوعی چیست؟ این مطلب از بروکس را بخوانید تا به جواب سؤال برسید!
لامپهای نفتی
در قرن هجدهم، مشعل مرکزی اختراع شد که یک پیشرفت عمده در طراحی لامپ بود. در این نوع لامپ منبع سوخت در فلز محصور شده بود و از یک لوله فلزی قابل تنظیم برای کنترل شدت نور استفاده می‌شد. تقریباً در همان زمان، دودکش‌های شیشه‌ای کوچک به لامپ‌ها اضافه شدند تا هم از شعله محافظت کنند و هم برخورد جریان هوا به شعله را کنترل کنند.
آمی آرگند، شیمی‌دان سوئیسی، اولین‌بار در سال ۱۷۸۳ اصل استفاده از چراغ نفتی با فتیله دایره‌ای شکل توخالی را که توسط یک دودکش شیشه‌ای احاطه شده بود، توسعه داد.
سوخت‌های روشنایی
سوخت‌های اولیه روشنایی شامل روغن زیتون، موم زنبورعسل، روغن ماهی، روغن نهنگ، روغن کنجد، روغن آجیل و مواد مشابه بود. این سوخت‌ها تا اواخر قرن ۱۸ متداول‌ترین سوخت‌ها بودند. بااین‌حال، چینی‌های باستان گاز طبیعی را در پوست‌هایی که برای روشنایی استفاده می‌شد، جمع‌آوری می‌کردند. در سال ۱۸۵۹، حفاری برای نفت آغاز شد و لامپ نفت سفید (مشتقات نفتی) محبوبیت یافت که اولین‌بار در سال ۱۸۵۳ در آلمان معرفی شد. همان زمان لامپهای زغال‌سنگ و گاز طبیعی هم در حال گسترش بودند. گاز زغال‌سنگ برای اولین‌بار در سال ۱۷۸۴ به‌عنوان سوخت روشنایی مورد استفاده قرار گرفت.
لامپ گازی
در سال ۱۷۹۲، اولین استفاده تجاری از روشنایی گاز زمانی آغاز شد که ویلیام مرداک از گاز زغال‌سنگ برای روشنایی خانه خود استفاده کرد. مخترع آلمانی فریدریش وینزر (Winsor) اولین کسی بود که در سال ۱۸۰۴ حق اختراع روشنایی گاز زغال‌سنگ را ثبت کرد. کم‌کم روشنایی گازی برای خیابان‌ها جای خود را به روشنایی کم‌فشار سدیم و جیوه پرفشار در دهه ۱۹۳۰ داد و توسعه روشنایی الکتریکی در اواخر قرن نوزدهم جایگزین انواع لامپهای گازی در خانه‌ها شد.
لامپ قوس الکتریکی
سر همفری دیوی دانشمند انگلیسی، اولین لامپ قوس الکتریکی کربنی را در سال ۱۸۰۱ اختراع کرد؛ یک لامپ قوس کربنی که با اتصال دو میله کربنی به منبع برق کار می‌کند. عملکرد این لامپ طوری است که انتهای دیگر میله‌ها در فاصله مناسب قرار دارند. جریان الکتریکی از طریق یک «قوس» جریان پیدا می‌کند و یک نور سفید شدید به‌وجود می‌آید. همه لامپهای قوس الکتریکی از جریان عبوری انواع مختلف پلاسمای گاز استفاده می‌کنند.
اولین مخترع برق
برخلاف تصور عمومی، توماس آلوا ادیسون اولین لامپ را «اختراع» نکرد، بلکه ایده‌ای ۵۰ ساله را بهبود بخشید. برای مثال، دو مخترع که قبل از توماس ادیسون، لامپ رشته‌ای را به ثبت رساندند، هنری وودوارد و متیو ایوان بودند. هنری وودوارد کسی بود که همراه با متیو ایوانز یک لامپ را در سال ۱۸۷۵ به ثبت رساند. توماس ادیسون آمریکایی مبتکر که روی همین ایده کار می‌کرد، حقوق ثبت اختراع آنها را خرید. هم‌زمان با ادیسون، جوزف سوان از انگلیس هم روی اختراع و ثبت لامپ کار می‌کرد. به‌این‌ترتیب بود که سر جوزف سوان از انگلیس و توماس ادیسون هر دو اولین لامپهای رشته‌ای الکتریکی را در دهه ۱۸۷۰ اختراع کردند.
بعد از ثبت اختراع لامپ توسط ادیسون و سوان، چارلز اف براش آمریکایی در سال ۱۸۷۹ چراغ خیابانی قوس کربنی را اختراع کرد.
دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره ساختار لامپ بیاموزید؟ خواندن مطلب ساختار لامپ از مقاله‌های قبلی بروکس پیشنهاد ما به شماست.
لامپهای تخلیه گاز یا بخار
پیتر کوپر هویت آمریکایی، لامپ بخار جیوه را در سال ۱۹۰۱ ثبت اختراع کرد. این لامپ قوسی بود که از بخار جیوه محصور در یک لامپ شیشه‌ای استفاده می‌کرد. لامپهای بخار جیوه پیشرو لامپهای فلورسنت بودند. چراغ‌های قوسی فشارقوی از یک لامپ کوچک گاز پرفشار استفاده می‌کنند و شامل لامپهای بخار جیوه، لامپهای قوس سدیم فشار بالا و لامپهای قوس متال هالید هستند.
لامپ نئون
ژرژ کلود فرانسوی، در سال ۱۹۱۱ لامپ نئونی را اختراع کرد. در این لامپ‌ها رشته‌های تنگستن جایگزین رشته‌های کربن می‌شوند. ایروینگ لانگمویر آمریکایی، در سال ۱۹۱۵ یک لامپ برقی تنگستن پر از گاز اختراع کرد. این لامپ رشته‌ای بود که از تنگستن به‌جای کربن یا سایر فلزات به‌عنوان رشته در داخل لامپ استفاده می‌کرد و بعد از آن به‌عنوان یک استاندارد در لامپ‌ها تبدیل شد. لامپهای قبلی با رشته‌های کربنی هم ناکارآمد و هم شکننده بودند و به‌زودی پس از اختراعشان با لامپهای رشته‌ای تنگستن جایگزین شدند.
لامپهای فلورسنت
فردریش مایر، هانس اسپانر و ادموند گرمر در سال ۱۹۲۷ یک لامپ فلورسنت را به ثبت رساندند. مهم‌ترین تفاوت بین لامپهای بخار جیوه و انواع لامپهای فلورسنت این است که لامپهای فلورسنت یک پوشش اصلی دارند و دلیل استفاده از این پوشش هم بالابردن کارایی لامپ است. در ابتدا، بریلیم به‌عنوان یک پوشش استفاده می‌شد، اما بریلیم بسیار سمی بود و با مواد شیمیایی فلورسنت ایمن جایگزین شد.
چراغ‌های هالوژن
ثبت اختراع ایالات متحده ۲۸۸۳۵۷۱ برای یک لامپ هالوژن تنگستن (یک نوع بهبودیافته از لامپ رشته‌ای) در سال ۱۹۵۹ به Elmer Fridrich و Emmett Wiley اعطا شد. یک لامپ نور هالوژن بهتر در سال ۱۹۶۰ توسط مهندس جنرال الکتریک فردریک موبی اختراع شد. موبی برای لامپ A هالوژن تنگستن خود که می‌توانست در یک سوکت لامپ استاندارد جا شود، حق امتیاز ۳۲۴۳۶۳۴ ایالات متحده را دریافت کرد. در اوایل دهه ۱۹۷۰، مهندسان تحقیقاتی جنرال الکتریک روش‌های بهبودیافته‌ای را برای تولید انواع لامپهای هالوژن تنگستن اختراع کردند. در سال ۱۹۶۲، جنرال الکتریک یک لامپ قوس الکتریکی به نام لامپ Multi Vapor Metal Halide»» را به ثبت رساند.
کلام آخر
درباره تاریخچه لامپ و روندی که از سفری که تا امروز طی کرده است با شما صحبت کردیم. همان‌طور که نور طبیعی نقش بسیار مهمی در زندگی افراد دارد، نور مصنوعی هم جایگاه خود را در زندگی انسان‌ها پیدا کرده است. به‌طوری که دیگر نمی‌توان زندگی را بدون نور تصور کرد. شاید این چیزی باشد که بتوان هدف از اختراع لامپ را برای ما معنی کند. اطلاعاتی را که درباره لامپ گفتیم، می‌دانستید؟
اگر به فکر خرید لامپهای جدید برای استفاده در محل زندگی یا کارتان هستید، پیشنهاد می‌کنیم قبل از خرید سری به فروشگاه بروکس بزنید و انواع لامپهای بروکس را در این فروشگاه ببینید.
سؤالات متداول:
ریشه کلمه لامپ از چه زبانی گرفته شده است و چه معنایی دارد؟
کلمه لامپ از کلمه یونانی lampas به معنای مشعل گرفته شده است.
اولین مخترع برق کیست؟
توماس آلوا ادیسون اولین لامپ را «اختراع» نکرد، بلکه ایده‌ای ۵۰ ساله را بهبود بخشید. دو مخترع که قبل از توماس ادیسون، لامپ رشته‌ای را به ثبت رساندند، هنری وودوارد و متیو ایوان بودند. هنری وودوارد از تورنتو بود که همراه با متیو ایوانز یک لامپ را در سال ۱۸۷۵ به ثبت رساند.
لامپهای خیابانی توسط چه کسی اختراع شد؟
چارلز اف براش آمریکایی در سال ۱۸۷۹ چراغ خیابانی قوس کربنی را اختراع کرد.